بی‌نام، ولی شنیدنی از چرخ‌دنده‌های ستاد تا صدای صف
به گزارش روابط عمومی معاونت صدا، در دل ساختار پیچیده رسانه‌ای، جایی هست كه همه چیز از آن آغاز می‌شود؛ جایی كه طرح‌ها تصویب می‌شوند، بودجه‌ها تخصیص می‌یابند، كنداكتورها تنظیم می‌شوند و گزارش‌ها مسیر تصمیم‌سازی سازمان را هموار می‌كنند. اداره‌كل طرح و برنامه‌ریزی معاونت صدا، نه صرفاً یك بخش اداری، بلكه قلب تپنده‌ای است كه بدون آن، جریان تولید در رادیو دچار سكته می‌شود. احمد میرزایی، مدیركل این حوزه، با سابقه‌ای طولانی و نگاهی دقیق، از دغدغه‌ها، مسئولیت‌ها و رفاقت‌های رادیویی می‌گوید.
1404/05/11
|
08:55
آقای دكتر، برای شروع خودتان را به‌طور كامل معرفی كنید و درباره حرفه‌ای كه دارید توضیحاتی بفرمایید. اینكه در معاونت صدا چه كارهایی انجام می‌دهید و چه زحماتی می‌كشید؟
من احمد میرزایی هستم و در حال حاضر مسئولیت مدیركلی طرح و برنامه‌ریزی معاونت صدا را بر عهده دارم. واحد طرح و برنامه‌ریزی، واحدی بسیار گسترده است كه تقریباً همه بخش‌های معاونت صدا به نحوی با آن در ارتباط هستند.
اگر بخواهم از ابتدا شروع كنم و چهار یا پنج وظیفه اصلی این اداره‌كل را بیان كنم، نخست باید به استانداردسازی اشاره كنم؛ از نرخ برنامه‌سازی و چارچوب‌های تولید گرفته تا ساختار و محتوای برنامه‌ها، میزان شیفت و موظفی‌ها، همگی ذیل این وظیفه قرار می‌گیرند.
در كنار این، بحث محتوا نیز به واحد طرح و برنامه‌ریزی واگذار شده است. پس از ادغام اداره كل طرح و برنامه و اداره كل اطلاعات و برنامه‌ریزی ، بررسی طرح‌های محتوایی نیز به عهده ماست؛ یعنی همكاران ما باید هر طرحی را كه در شبكه‌ها وارد سامانه می‌شود بررسی كنند و در صورتی كه با سیاست‌های سازمان، مخاطب هدف و مأموریت شبكه مطابقت داشته باشد، پس از طی مراحل لازم آن را تأیید كنند.
وظیفه دیگر ما، تنظیم كنداكتور شبكه‌هاست؛ فرآیندی كه حدود 30 شاخص دارد و رعایت تمام آن‌ها در تنظیم كنداكتور بر عهده این واحد است.
همچنین سامانه‌های مرتبط با حوزه صدا نیز زیرمجموعه فعالیت‌های ماست؛ از طراحی گرفته تا پشتیبانی و فراهم‌سازی زمینه اجرایی شدن آن‌ها.
در كنار این‌ها، شاید مهم‌ترین وظیفه ما مدیریت بودجه و اعتبارات شبكه‌ها باشد. از نگاه سیستمی، هر ساختاری دارای ورودی، پردازش و خروجی است. واحد طرح و برنامه‌ریزی به‌عنوان واحد ستادی، موظف است اعتبارات لازم برای فعالیت شبكه‌های رادیویی را تأمین و سپس تخصیص دهد. در مرحله تأمین، باید طرح‌ها تهیه و در مراجع ذی‌ربط به تصویب برسند. پس از اخذ اعتبار، توزیع منابع مالی باید به‌گونه‌ای انجام شود كه متناسب با فعالیت هر شبكه باشد.
همان‌طور كه می‌دانید، یكی از اصلی‌ترین پیوندهای عوامل برنامه‌ساز با سیستم، موضوع منابع مالی است. اگر قرار است فعالیتی صورت بگیرد، باید تأمین مالی آن پیش از آن دیده شده باشد. ازاین‌رو، كوچك‌ترین تغییری در بودجه معاونت صدا، تأثیری مستقیم بر عملكرد شبكه‌ها دارد. این موضوع باعث می‌شود حجم قابل توجهی از زمان همكاران ما به طراحی سناریوهای مختلف و پیش‌بینی راهكارهایی برای تأمین و تخصیص بهینه بودجه اختصاص یابد. به بیان ساده‌تر، وظیفه ستاد كمك به صف است و اگر این نقش ایفا نشود، فلسفه وجودی ستاد زیر سؤال می‌رود.
از دیگر وظایف مهم اداره‌كل، تهیه گزارش‌های عملكردی است. تمامی فعالیت‌هایی كه در حوزه‌های مختلف معاونت صدا انجام می‌شود، در قالب گزارش‌هایی در مناسبت‌ها یا موضوعات خاص به مراجع ذی‌ربط ارائه می‌شود. می‌توانم بگویم ما در طول هر هفته بین پنج تا 10 گزارش عملكردی تهیه و ارسال می‌كنیم كه حتی بخشی از این فعالیت‌ها در روزهای تعطیل هم ادامه دارد. چراكه این گزارش‌ها اغلب در تصمیم‌گیری‌های كلان سازمان تأثیر مستقیم دارند.
تهیه این گزارش‌ها نیازمند دقت، شناخت سطح درخواست‌كننده و تحلیل هدف نهایی گزارش است. برای مثال، اگر یك نهاد بیرون از سازمان بخواهد بداند رسانه ملی در حوزه رادیو چه مقدار برنامه مرتبط با آن نهاد تولید كرده، ارائه كنداكتور هفتگی می‌تواند پاسخگوی نیاز باشد. اما اگر موضوع، بررسی عملكرد رادیو در حوزه صرفه‌جویی آب و برق طی سه‌ماهه نخست سال باشد، نیاز به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های تفصیلی‌تری وجود دارد. همچنین گزارش‌هایی نظیر عملكرد درباره شعار سال، ممكن است به‌صورت ماهانه یا فصلی تكرار شوند. بنابراین وقتی می‌گوییم 5 تا 10 گزارش در هفته تهیه می‌كنیم، برخی از آن‌ها گزارش های موردی و برخی گزارش های ادواری (به‌صورت دوره‌ای تكرار می‌شوند) هستند.
نظارتی كه در این بخش دارید یعنی باید راستی‌آزمایی انجام دهید؟
بله، به نوعی راستی‌آزمایی محسوب می‌شود.
*اگر مثلاً یك شبكه طبق اطلاعات ارسالی ادعا كند كه برنامه‌هایی درباره شعار سال تولید كرده، شما چگونه راستی‌آزمایی می‌كنید؟ اگر آن شبكه قصد داشته باشد آمار نادرست ارائه دهد، چطور صحت‌سنجی انجام می‌شود؟*
ما دو یا سه ابزار برای این كار داریم. نخست، سامانه تگ‌گذاری و بازشنوایی سازمان است كه تمامی برنامه‌ها در آن بازشنوایی شده و شاخص‌های هر برنامه مشخص می‌شود. دوم، بازشنوایی مستقیم و موردی برخی برنامه‌هاست. در مواردی كه در گزارش‌هایی آمده كه برنامه‌ای در تاریخ مشخصی پخش شده، ما آن را گوش می‌دهیم. بعضی مواقع دیده‌ایم كه اطلاعات شبكه مغایر با واقعیت است لذا با هماهنگی، اصلاح كرده‌ایم. این بازشنوایی‌ها هم برای بررسی تطابق برنامه با طرح تأییدشده انجام می‌شود و هم برای تطابق با نرخ مصوب برنامه‌سازی.
برای نمونه، اگر شبكه‌ای اعلام كند كه سه كارشناس در برنامه حضور دارند و برای هركدام مبلغی تعیین شده، بررسی می‌كنیم كه آیا واقعاً هر سه كارشناس در برنامه حضور دارند یا خیر.
از دیگر وظایف ما طراحی ساختارهای سازمانی است؛ ازجمله ساختار، شرح وظایف، الگوی نیروی انسانی، رده‌بندی مدیران و نحوه ارتباط واحدها. فرض كنید شبكه جدیدی بخواهد راه‌اندازی شود. این نیازمند طراحی ساختار، تعریف شرح وظایف، مشخص‌كردن ارتباطات درون‌سازمانی و بسیاری از مسائل دیگر است. تمام این موارد در این اداره‌كل انجام می‌شود؛ از كارشناسی تا رایزنی، دفاع از طرح، تصویب و ابلاغ به حوزه ذی‌ربط.
برای مثال، طبق نظر ریاست محترم سازمان، تصمیم گرفته شد كه شبكه‌های پیام و آوا به‌صورت دو شبكه مستقل با دو مدیریت مجزا زیر نظر معاونت صدا فعالیت كنند. تمام كارهای كارشناسی و طراحی ساختار، تعیین نیروی انسانی، الزامات تفكیك و... در این اداره‌كل انجام شده است. چنین روندی درباره شبكه ایران‌صدا طی شده و درباره رادیو مقاومت نیز در حال پیگیری است.
چند سال است كه در معاونت صدا فعالیت دارید؟
در دو مقطع در معاونت صدا فعالیت داشته‌ام. از سال 1382 تا پایان 1393 در این حوزه بودم، سپس به بخش دیگری منتقل شدم و مجدداً از سال 1402 به رادیو و واحد طرح و برنامه ریزی بازگشتم.
با توجه به پیشینه‌ای كه دارید، نگاهتان به اهالی رادیو چگونه است؟ اگر خاطره‌ای هم دارید، ممنون می‌شوم بفرمایید. با وجود همه اصطكاك‌هایی كه ممكن است در زمینه دستمزدها و نرخ‌ها وجود داشته باشد؟
رادیو و معاونت صدا ویژگی‌هایی دارد كه اگر نگوییم منحصر‌به‌فرد است، قطعاً خاص است. رفاقت و همدلی میان همكاران، صمیمیت، و گرمای انسانی فضا یكی از ویژگی‌های متمایز این حوزه است. نه‌تنها من، بلكه تمام كسانی كه از بخش‌های دیگر به رادیو می‌آیند یا بالعكس، به این تفاوت اذعان دارند.
نكته دیگر این است كه رادیویی‌ها با دل و علاقه كار می‌كنند. اگر از جنبه مالی نگاه كنیم، شاید چنین فعالیتی در سایر بخش‌های سازمان قابل توجیه نباشد؛ اما علاقه‌مندی، باعث شده تا با وجود پایین بودن دستمزدها، فعالیت‌ها همچنان با كیفیت انجام شود.
سازمان تلاش‌هایی برای بهبود وضع دستمزدها داشته و گاهی افزایش درصدی بودجه صدا نسبت به دیگر بخش‌ها بیشتر بوده، اما چون پایه عددها پایین بوده است، این افزایش‌ها جبران‌كننده نبوده‌اند. نكته مهم دیگر این است كه در رادیو، همه دستمزدها مستقیماً از سیستم سازمانی پرداخت می‌شود و همین باعث ایجاد همدلی بیشتر در میان همكاران شده است.
من سؤال دیگری ندارم. اگر نكته‌ای باقی مانده است، بفرمایید؟
نكته پایانی من این است كه همان‌طور كه عرض كردم، وظیفه ستاد، پشتیبانی و تسهیل‌گری برای حوزه صف است. اگر در این مسیر، مانع‌تراشی شود یا چارچوب‌ها نادیده گرفته شوند، ضرورت وجودی ستاد زیر سؤال می‌رود. ما خود را موظف می‌دانیم كه به حوزه صف كمك كنیم؛ اما این كمك باید در چارچوب‌هایی صورت گیرد.
نمی‌توان بدون استاندارد مجموعه‌ای را اداره كرد و نمی‌توان بدون چارچوب به تأمین منابع پرداخت. اگر در این روند، تفاوت یا تبعیضی میان واحدها ایجاد شود، كل سیستم دچار بی‌نظمی می‌شود. بنابراین رعایت این استانداردها، اگرچه گاهی سخت به‌نظر می‌رسد، برای حفظ عدالت، انسجام و كارآمدی كل سیستم ضروری است.
ما این چارچوب‌ها را برای هدایت و حمایت از صف تدوین كرده‌ایم، نه برای ایجاد مانع. اگر این درك متقابل بین صف و ستاد شكل بگیرد، همكاری‌ها اثربخش‌تر و نتایج آن ملموس‌تر خواهد بود.