بی‌نام، ولی شنیدنی از نقشه‌راه محتوا تا صیانت از كیفیت روی آنتن

رضازاده در گفت‌وگو با ما، از دشواری‌های كارش می‌گوید؛ از ضرورت تطبیق هر ایده با سند تحول سازمان و مأموریت شبكه‌ها تا حساسیت در انتخاب نام برنامه‌ها، تنوع قالب‌ها، و حتی پیش‌بینی نیازهای رسانه در مناسبت‌های ملی و مذهبی. به گفته او، این حوزه نقشه‌ای جامع برای مسیر محتوایی رادیو ترسیم می‌كند و ضامن هم‌افزایی و انسجام رسانه‌ای در برابر نیازهای امروز جامعه است.

خودتان را معرفی كنید و درباره كارتان و دشواری‌هایی كه دارد توضیح دهید.من سخاوت رضازاده، مدیر طرح و برنامه اداره كل طرح و برنامه‌ریزی معاونت صدا هستم. قبلاً ساختار طرح و برنامه به صورت اداره كل بود و پس از تغییرات ساختاری كه انجام شد، طرح و برنامه به صورت یك مدیریت در ذیل مجموعه اداره كل طرح و برنامه‌ریزی معاونت صدا تعریف شد و بنده از سال 1403 در این سمت مشغول به كارم.
یكی از مهمترین كارها بررسی و تحلیل طرح‌ها و برنامه‌های شبكه‌های رادیویی معاونت صدا است. در این حوزه هم در دو بخش وارد می‌شویم و فعالیت‌هایمان را انجام می‌دهیم.
در ابتدا طرح‌ برنامه ها توسط شبكه‌ها در سامانه‌ای تحت عنوان «سامانه موج» ثبت می‌شوند و از این مرحله كار ما شروع می‌شود. ما طرح‌های پیشنهادی شبكه‌های مختلف را بررسی می‌كنیم.
این بررسی شامل چه مراحلی است؟اولاً طرح‌ها باید به‌موقع ارسال شده باشند تا قبل از اینكه روی آنتن بروند فرصتی برای بررسی وجود داشته باشد. اگر نظراتی در حوزه محتوایی و ساختاری داشته باشیم، رفت‌و‌برگشتی بین ما و شبكه‌ها انجام می‌شود. پس از تایید و تصویب، برآورد برنامه توسط طرح و برنامه ریزی شبكه، تنظیم می شود.
در این مرحله كنترل می شود تا نام برنامه انتخاب‌شده تكراری نباشد، با سیاست‌های رسانه، موازین عرفی و زبان فارسی تناسب داشته باشد. ساختاری كه برای این طرح انتخاب شده و موضوعی كه می‌خواهد ارائه دهد باید با مأموریت شبكه و مخاطبش متناسب باشد. انسجام محتوایی معاونت هم در نظر گرفته می‌شود تا ساختار با محتوای ارائه‌شده هماهنگی داشته باشد و قالب‌ها و اجزای زیرمجموعه به‌درستی لحاظ شوند.
ارتباط طرح‌ها با اسناد بالادستی چطور بررسی می‌شود؟طرح با «سند تحول سازمان» تطبیق اده می شود. در این حوزه همچنین بحث مدیریت «خط سبز» را در نظر می‌گیریم؛ علاوه بر تناسب موضوعی، باید مراقب باشیم ساختار متناسب انتخاب شده باشد و خلأیی در پوشش موضوعات مهم وجود نداشته باشد.
پس از تصویب و آغاز پخش، نقش شما چیست؟پس از تولید و پخش برنامه، وظیفه ما در این مرحله این است كه اجرای برنامه را با طرح مصوب رصد و تطبیق دهیم. اگر برنامه از مسیر مصوب منحرف شده باشد، گزارش‌های محتوایی و ساختاری تهیه و ارائه می‌كنیم.
بخش دیگر كار شما به راهبردها و سیاست‌های كلان مربوط می‌شود. این فرآیند چگونه است؟راهبردها و سیاست‌هایی كه باید شبكه‌ها رعایت كنند، هم از اسناد بالادستی سازمان به دست ما می‌رسند و هم از مصوبات شوراهای فرهنگی، جلسات جهاد تبیین و عملیات‌های رسانه‌ای كه از سوی مركز طرح و برنامه ابلاغ می‌شوند. ما این سیاست‌ها را «نگاشت نهادی» می‌كنیم؛ یعنی نقشه‌ای ترسیم می‌كنیم كه سیاست‌های كلان و راهبردهای كلی چگونه در هر شبكه با توجه به مأموریت و مخاطبش اجرا شود.
برای این كار، مأموریت شبكه‌ها و ظرفیتشان لحاظ می‌شود تا به برنامه‌ای عملیاتی و قابل اجرا تبدیل گردد. این نگاشت‌ها ابتدا به صورت پیشنهادی به شبكه‌ها ارائه می‌شود، نظرات آن‌ها اخذ می‌شود و پس از تعامل، به‌عنوان سیاست مصوب ابلاغ می‌گردد. عملكرد بعدی شبكه‌ها هم بر اساس همین سیاست‌ها ارزیابی می‌شود و گزارش عملكردشان باید به اداره كل طرح و برنامه‌ریزی ارائه شود.
پیش‌بینی مناسبت‌ها هم جزو وظایف شماست؟بله. در حوزه مناسبت‌ها، اهداف، راهبردها و سیاست‌های مرتبط ابتدا به شبكه‌ها ابلاغ می‌شود و نسبت هر شبكه با آن‌ها مشخص می‌شود. سپس شبكه‌ها موظف‌اند گزارش دهند كه برای مناسبت‌های مهم چه برنامه‌ها و اقداماتی در حوزه تولید، فضای مجازی، رادیونما و اقدامات ویژه پیش‌بینی كرده‌اند. این پیش‌بینی‌ها برای موضوعات مهم به‌صورت گزارش پاورپوینت آماده و در جلسات مهم سازمان، مثل شورای معاونین یا شورای فرهنگی، ارائه می‌شود.
*به كنداكتور شبكه‌ها هم اشاره كردید. این موضوع چه روندی دارد؟*كنداكتورهای تكمیلی قبل از هر ماه از شبكه‌ها اخذ می‌شود. باید در این كنداكتورها مأموریت‌ها و مخاطبان شبكه‌ها لحاظ شوند. بر این اساس گزارش نهایی كنداكتور هر ماه آماده و ارائه می‌گردد.
گزارش‌های نظارتی چگونه در این حوزه پیگیری می‌شوند؟گزارش‌های مركز نظارت و ارزیابی كه به ما می‌رسد، تحلیل ثانویه می‌شوند. این گزارش‌ها از نظر موضوعی، عوامل برنامه‌ساز و سطح اهمیت دسته‌بندی شده و هر سه ماه یك‌بار به شبكه‌ها ارائه می‌شوند. این كار به شبكه‌ها كمك می‌كند وضعیت خود را با ماه‌های گذشته مقایسه كنند و بدانند چه مشكلاتی وجود دارد و به كدام عوامل مربوط است.
همچنین گزارش‌های شورای نظارت بر سازمان هم به شبكه‌ها ابلاغ می‌شود. اگر ایرادی وجود داشته باشد، باید تذكر داده شود. در مواردی هم شبكه می‌تواند توضیح یا توجیه ارائه دهد. در چنین مواردی ما جوابیه‌ها و گزارش‌های لازم را با تعامل شبكه‌ها تهیه كرده و به مراجع ذیربط ارسال می‌كنیم.
كتاب محتوایی مناسبت‌ها چه نقشی دارد؟دو سه ماه قبل از آغاز سال جدید، «كتاب محتوایی مناسبت‌ها» تهیه می‌شود. در این كتاب همه مناسبت‌های سال درج می‌شود و مشخص می‌گردد هر شبكه با هر مناسبت چه نسبتی دارد. همچنین محورهای محتوایی و موضوعی مرتبط برای برنامه‌سازی در نظر گرفته می‌شود. این كتاب در واقع برنامه مدونی است كه مسیر هر شبكه را در طول سال مشخص می‌كند.
بانك موضوعی كه گفتید چه كاركردی دارد؟بانك موضوعی هم در دستور كار ماست. هر شش ماه یك‌بار از شبكه‌ها گزارش‌هایی درباره موضوعات مهم سند تحول سازمان جمع‌آوری می‌كنیم. این گزارش‌ها شامل برنامه‌های روتین و مستمری است كه به‌طور كامل به یك موضوع اختصاص دارند. سپس در قالب بانك موضوعی تدوین می‌شوند تا در مواقع مختلف و متناسب با شرایط، برای گزارش‌های معاونت و جلسات كلان استفاده شوند.