از لحظهای كه صبحگاهان، صدای خروس در روستا پیچیده میشود تا زمانی كه كاروانهای عشایری در دل كوهستانها به راه میافتند، رادیو یار و همراه این زندگی پررنگ و صمیمی است. امواج رادیو، قصههای كار كشاورز، آواز چوپان و شادیهای جشنهای محلی را به گوش مردمان شهرنشین میرساند و پیوندی میان دو سبك زندگی متفاوت اما درهمتنیده ایجاد میكند. این رسانه با ویژهبرنامههای متنوع، نه تنها بازتابدهنده چالشها و دغدغههای روزمره روستاییان و عشایر است، بلكه روایتگر زیباییهای فرهنگی، هنری و اقتصادی آنان هستند.
برنامهای متعلق به شنوندگان روستایی
داود حیدری، گوینده برنامه «راهی به آبادی» شبكه رادیویی ایران پیرامون این برنامه گفت: برنامه «راهی به آبادی» مربوط به روستاییهای عزیز است و این برنامه در اصل صدای شنوندگان روستایی ما است، چرا كه ممكن است صدایشان به مقامات، وزرا و وكلا نرسد كه از طریق این برنامه، مشكلاتشان را بیان میكنند.
وی اظهار كرد: ازجمله گزارشگران برنامه راهی به آبادی، عباس سنجری است كه از پیشكسوتهای رادیوست و من بهعنوان گوینده در این برنامه حضور دارم. بیشتر از 2 سال است كه این برنامه پخش میشود و تهیهكنندهاش رامین جوادپور است و باید بگویم برنامه راهی به آبادی بازخورد بسیار خوبی در میان مخاطبان داشته است. به لطف خداوند اتفاقات خوبی در این برنامه افتاده است، به عنوان مثال عزیزان ما در شهرها و استانهای مختلف با برنامه تماس دارند و مشكلاتشان را میگویند و یا اینكه اگر مشكلشان حل شده این موارد در برنامه منعكس میشود.
روایت اصیل فرهنگ روستا
برنامه «تا آبادی» شبكه رادیویی فرهنگ به تهیهكنندگی علی جویا، هرروز بخشی از برنامه « صبح به وقت فرهنگ» گروه جامعه و كتاب است كه با هدف بازشناسی میراث معنوی و زیستی روستاهای ایران، به بررسی زندگی، فرهنگ، آداب و مشكلات جوامع روستایی و ... میپردازد و صدای روستاییان را به گوش مسئولان میرساند. جویا، تهیهكننده «تا آبادی»، رویكرد این برنامه را پژوهشمحور و مردمنگارانه دانست و گفت: با حضور در روستاها، و گفتوگوی مستقیم با اهالی، ثبت خاطرات و بازتاب دغدغههای آنان، تلاش میكنیم تصویر واقعی از زندگی روستایی ارائه دهیم.
جویا تأكید كرد: «تا آبادی» علاوه بر معرفی آداب و رسوم و هنرهای سنتی، به مسائل روز چون مهاجرت جوانان، توسعه پایدار، حفظ محیط زیست و مشكلات كشاورزی نیز میپردازد و تلاش دارد زنگ كار و اشتغال آفرینی را در فضای گفتمانی ساده و شاد به سمع مخاطب برساند و با توجه به آفت فرهنگی و بومی مناطق به ظرفیت هنر موسیقایی مناطق كشور توجه داشته و ساختاری چابك، شاد و مفرح را تقدیم مخاطبان خود كرده است.
«همسایه سلام»؛ تریبونی برای روایت زندگی روستاییان
ایمان جهانی، تهیهكننده برنامه «همسایه سلام»، معتقد است رسالت رادیو تهران فراتر از پرداختن به مشكلات روزمره است؛ این شبكه قصد دارد ظرفیتهای ناشناخته روستاها و عشایر استان تهران را روایت كند و پلی ارتباطی میان مردم و مسئولان بسازد.
وی با اشاره به بازگشت این برند قدیمی رادیویی گفت: هدف اصلی ما تنها بیان مشكلات نیست؛ بلكه روایت فرصتهای مغفولمانده روستاها و عشایر استان تهران است؛ از زمینهای حاصلخیز ورامین تا ییلاقات خوشآبوهوای فیروزكوه.
وی افزود: ساختار برنامه تلفیقی از گفتوگو، گزارش و حضور مستقیم مردم است. به گفته وی، تماسها، پیامكها و گزارشهای میدانی در متن برنامه جایگاهی ویژه دارند و حتی پیشبینیهای هواشناسی تخصصی برای كشاورزان نیز تدارك دیده شده است.
جهانی، معرفی جاذبههای گردشگری، صنایع بومی، هشدار درباره كلاهبرداریها و توجه به پتانسیلهای سرمایهگذاری را از محورهای كلیدی برنامه دانست و تأكید كرد: تهران فقط محدوده مركزیاش نیست؛ روستاها و عشایرش نفس میكشند، تولید میكنند و سهم بزرگی در هویت این استان دارند. رادیو تهران باید تریبون آنها باشد.
«دهگرد» به دل روستاها و عشایر میرود
رادیو سلامت با برنامه «دهگرد»، نگاهی ویژه به روستاها وعشایرخواهد داشت تا مخاطبان بیشتر با ظرفیتها و توانمندیهایشان آشنا شوند. فاطمه بیتقصیر، تهیهكننده برنامه در این باره گفت:برنامه دهگرد كه با هدف معرفی روستاها و ساكنان پرتلاش آنها تولید میشود، ابعاد مختلف زندگی روستایی را مورد بررسی قرار میدهد. در دهگرد، ظرفیتهای موجود با حضور مستقیم روستائیان، عشایر و مسئولان مستندسازی شده تا تصویری واقعی و ملموس از توانمندیهای این عزیزان به سمع مخاطبان برسد. هدف اصلی این برنامه معرفی محصولات تولیدی، معرفی روستاها و ایجاد یك بازار تعاملی برای عرضه محصولات و خدمات است.
وی ادامه داد: علاوه بر اینها، پرداخت به ظرفیتهای مهم روستا در حوزه سلامت و بهداشت، ورزش، معرفی فعالیتهای سلامت محور، بررسی فرهنگ وهنر، سبك زندگی و بازی های محلی، غذاهای و سنتی و صنایع دستی از دیگر رویكردهای این برنامه است.
بهره بردن از ظرفیتهای ورزشی روستاها
نوید جولایی، تهیهكننده برنامه «ورزش در آبادی» رادیو ورزش گفت: این برنامه هر هفته صبحهای جمعه از ساعت 8 تا 10 به صورت زنده از شبكه رادیویی ورزش پخش میشود و هدف آن معرفی ظرفیتهای ورزشی در روستاهای كشور است. روستاییان همواره نقش پررنگی در ورزش و مدالآوری ایران در رشتههای مختلف داشتهاند و ما تلاش كردهایم در این برنامه ضمن معرفی روستاها، ورزشكاران مستعد آنها را نیز به شنوندگان بشناسانیم. در هر قسمت از برنامه، ظرفیتهای ورزشی روستاهای مختلف بررسی میشود و علاوه بر گفتگو با ورزشكاران و مسئولان ورزش روستایی، یكی از بازیهای بومی و محلی ایران هم معرفی خواهد شد.
وی ادامه داد: اجرای برنامه بر عهده مسعود خواجهوند است و در كنار او عباس محبی با ایفای نقش نمایشی «شوت گلی» فضایی شیرین و چالشبرانگیز ایجاد میكند. شوت گلی نماد یك روستایی سادهدل است كه با ورود به فضای شهری، در تلاش برای پیشرفت و توسعه فعالیتهای ورزشی در روستای خود است. حال و هوای برنامه، چه در انتخاب موسیقیها و چه در گفتگوها، كاملاً بومی و محلی است و با همراهی عادله گلستانی بهعنوان نویسنده و سحر جعفری در بخش بازی، توانستهایم ساختاری متفاوت و مردمی ارائه كنیم.
روایت ظرفیتهای پنهان آبادیهای ایران
برنامه رادیویی «پیام روستا» شبكه رادیویی پیام با هدف معرفی ظرفیتهای فرهنگی، گردشگری، كشاورزی و دامپروری روستاهای ایران روی آنتن میرود. این مجموعه تلاش دارد با رویكردی مستند و گفتگو محور، سیمای واقعی زندگی در روستاها را روایت كند و پلی میان شنوندگان و مردمان این دیار باشد.
در هر قسمت، با حضور دهیاران، كشاورزان، دامداران و مسئولان محلی، توانمندیها و چالشهای پیش روی هر روستا روایت میشود. از جشنهای بومی و آیینهای اصیل گرفته تا مشكلات زیرساختی و نیازهای توسعهای، موضوعاتی است كه در این برنامه شنیدنی مطرح میشود.
«پیام روستا» علاوه بر بازتاب صدای مردمان سختكوش، به معرفی ظرفیتهای مغفول ماندهای میپردازد كه میتواند در مسیر توسعه پایدار و رونق اقتصادی كشور نقشآفرین باشد. این برنامه صدایی است برای همدلی، شناخت و پیوند بیشتر جامعه با روستاها و عشایر ایران.
سفر به زندگی واقعی عشایر
روحالله اسماعیلی، تهیهكننده برنامه «مهربان باشیم» شبكه رادیویی معارف، درباره آیتم «دهگرد» گفت: این بخش فرصتی ویژه است تا مخاطبان با زندگی واقعی روستایی و عشایری آشنا شوند و فرهنگ، آداب و رسوم مناطق مختلف كشور را از زبان خود مردم تجربه كنند. «دهگرد» تركیبی از نریشن و گفتوگو با اهالی روستا و عشایر است كه هم داستانهای زندگی روزمره آنها را روایت میكند و هم جاذبههای گردشگری، هنرهای سنتی و مناظر طبیعی مناطق مختلف را به تصویر میكشد. این آیتم تلاش دارد حس صمیمیت، مهربانی و همدلی را به مخاطب منتقل كند و نگاهی تازه به زندگی ساده اما پرمعنای روستاها و عشایر ارائه دهد. بازخورد مخاطبان بسیار مثبت بوده و علاقه آنها به آشنایی با فرهنگ بومی، هنرهای محلی و زیباییهای طبیعت، انگیزه تیم برنامه را برای ادامه تولید چنین بخشهایی دوچندان كرده و امید به خلق تجربهای متفاوت در رسانه ملی را تقویت كرده است.
همراه با «روستا دوستا»
برنامه «روستا دوستا» یكی از برنامههای نوآورانه شبكه رادیویی صبا است كه با هدف معرفی ظرفیتهای بیشمار روستاهای كشور طراحی و تولید شده است. به گفته نازنین حاج سیفالله، تهیهكننده برنامه، «روستا دوستا» با ایجاد تصویری زنده و پویا از زندگی در روستا، میكوشد تا علاوه بر اطلاعرسانی، به عنوان یك عامل انگیزشی برای توسعه گردشگری روستایی و حفظ فرهنگ بومی كشور عمل كند. یكی از ویژگیهای برجسته این برنامه ماهیت مسابقهای و تعاملی آن است كه با طراحی بازیها و سوالات هدفمند، شركتكنندگان را در فضای صوتی برنامه به دل روستاها میبرد و شنوندگان را درگیر جذابیتهای زندگی روستایی میكند.
حاج سیفالله تأكید كرد: این برنامه فراتر از یك برنامه رادیویی صرف، تجربهای است كه با فضاسازی صوتی خلاقانه، شرایطی را برای مخاطبان فراهم میآورد تا به شكل ملموستری با ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی، گردشگری و اقتصادی روستاها آشنا شوند. شركتكنندگان در مسابقه، كه از میان روستاییان و علاقهمندان به روستاگردی انتخاب میشوند، با پاسخ به سوالات و انجام بازیهای متناسب با ویژگیهای هر روستا، اطلاعات ارزشمندی درباره ظرفیتهای محلی ارائه میدهند.
انعكاس فعالیتهای اقتصادی در روستاها
لیلا روزبهانی، تهیهكننده برنامه «نشان آبادی» رادیو اقتصاد درباره اهداف و محتوای این برنامه توضیح داد:«نشان آبادی» به انعكاس فعالیتهای اقتصادی در روستاهای كشور میپردازد و تلاش دارد راهكارهایی برای تحقق مهاجرت معكوس به روستاها ارائه دهد. این برنامه با معرفی كارآفرینان موفق روستایی، توانمندیهای زنان روستایی و ظرفیتهای اقتصادی مناطق روستایی، زمینه آشنایی بیشتر مخاطبان با فرصتهای توسعه در این حوزه را فراهم میكند.
روزبهانی افزود: در «نشان آبادی» موضوعاتی همچون حمایت دستگاههای مختلف از روستاییان، معرفی جوانان موفق روستا، پیگیری مطالبات روستائیان و راهكارهای دستیابی به درآمد پایدار مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر ایجاد درآمد پایدار مهمترین عامل در كاهش مهاجرت از روستاها محسوب میشود و این برنامه تلاش دارد با ارائه راهكارهای كاربردی، نقش مؤثری در توانمندسازی جوامع روستایی ایفا كند.