بی‌نام، ولی شنیدنی صدای رادیو از قلب استودیو می‌تپد
در رادیو، صدا همه‌چیز است؛ از نخستین واژه‌ای كه از دهان گوینده بیرون می‌آید تا آخرین نت موسیقی. هر لحظه از این جهان شنیدنی با دقت، ظرافت و عشق صدابرداران شكل می‌گیرد. آنان قلب تپنده برنامه‌اند، همان كسانی كه پیام را از ذهن تهیه‌كننده عبور می‌دهند و در گوش شنونده می‌نشانند. سیدحمیدرضا حسینی، مدیر صدابرداران معاونت صدا، از آن دسته هنرمندان فنی‌ست كه با نزدیك به سه دهه تجربه، رادیو را نه فقط محیط كار، بلكه دنیایی زنده و پویا می‌بیند.
1404/07/15
|
11:27
به گزارش روابط عمومی معاونت صدا، سیدحمیدرضا حسینی بیش از 26 سال سابقه فعالیت در حوزه صدا دارد. او از مركز البرز كار خود را آغاز كرده و سال‌ها با تهران، واحد آموزش و بخش صدابرداری جام‌جم همكاری داشته است. مدتی مسئول صدابرداران تولید و پخش البرز و سپس مسئول صدابرداران تولید و پخش مركز 15 خرداد بود و امروز به‌عنوان مدیر صدابرداران معاونت صدا فعالیت می‌كند.
او درباره ساختار بخش صدابرداری توضیح می‌دهد:
«صدابرداری رادیو شامل دو بخش پخش و تولید است. در مجموع، صدا قلب یك برنامه رادیویی است و صدابردار یكی از مهم‌ترین عوامل برنامه به‌شمار می‌آید كه باید همراه و هم‌فكر تهیه‌كننده باشد. او در انتقال پیام نقش مستقیم دارد. اگر صدابردار نتواند شرایطی را كه گیرنده و مخاطب پیام باید درك كند، بفهمد و در اجرا پیاده كند، به پیام آسیب می‌زند.»
به گفته او، صدا در هر برنامه‌ای – از یك گفت‌وگوی ساده تا نمایش رادیویی یا همایش – نقش متفاوت اما تعیین‌كننده‌ای دارد:«صدابردار پیام صوتی را منتقل می‌كند. اگر نتواند این پیام را درست انتقال دهد و خودش را جای شنونده بگذارد، پیام ناقص و بی‌اثر می‌شود. او با استفاده از تجهیزاتی چون پلیرها، افكتور صدا، لود نس میتر كه از دستگاه‌های اندازه‌گیری سطح صدا محسوب می‌شود و میكسر در پخش، و نرم‌افزارهای روز در تولید، برنامه رادیویی را شكل می‌دهد و در چرخه انتقال پیام و بازخوردی كه از شنونده می‌گیرد، اثرگذار است.»
حسینی با اشاره به ارتباط مستقیم صدابردار با بازخورد مخاطب می‌گوید:«وقتی تلفنی از مخاطب گرفته می‌شود یا پیامكی در برنامه خوانده می‌شود، صدابردار در این فرایند حضور دارد. اگر كیفیت كار او مناسب نباشد، حتی بهترین ایده‌ها هم به‌درستی ارائه نمی‌شود.»
او درباره تفاوت صدابرداری در قالب‌های مختلف رادیویی چنین بیان می‌كند:«صدابرداری برای نمایش رادیویی با صدابرداری یك برنامه گفت‌وگومحور كاملاً متفاوت است. صدابردار نمایش باید به پرسپكتیو صدا، شرایط آكوستیكی استودیو و هماهنگی با تیم بازیگران مسلط باشد. اگر شناخت كافی نداشته باشد، نمی‌تواند آنچه مدنظر كارگردان نمایش است را به‌درستی ضبط كند.»
در ادامه از او درباره تخصص‌های متفاوت صدابرداران می‌پرسم و او می‌گوید:«صدابرداران در رده‌های شغلی مختلف فعالیت می‌كنند. بسته به میزان تحصیلات و تجربه، برخی از دانشكده صداوسیما یا دانشگاه‌های دیگر وارد این حوزه شده و بعد از گذراندن دوره‌های تخصصی مشغول كار شده‌اند. معمولاً برنامه‌های سبك‌تر به صدابرداران تازه‌كار سپرده می‌شود، اما برنامه‌هایی كه در حوزه بی‌كرو داكشن هستند، به افرادی واگذار می‌شود كه علاوه بر مهارت فنی، شناخت موسیقی، نمایش و كار گروهی دارند. هرچه سطح تخصص بالاتر باشد، مسئولیت‌ها نیز سنگین‌تر می‌شود.»
حسینی در بخش دیگری از گفتوگو درباره آموزش‌های فنی صدابرداران تصریح می‌كند:
«آموزش از بدو ورود آغاز می‌شود. برای هر ترفیع شغلی، صدابرداران باید دوره‌های مشخصی را بگذرانند. علاوه بر آن، كارگاه‌ها و وركشاپ‌هایی با حضور اساتید حرفه‌ای برگزار می‌كنیم تا همكاران با فناوری‌های جدید آشنا شوند. البته خود صدابرداران هم باید پیگیر یادگیری باشند؛ چون تجهیزات فنی به سرعت در حال پیشرفت است.»
او به روند تغییر و تحول تجهیزات صوتی در رادیو نیز اشاره دارد:«در گذشته همه چیز به دستگاه‌های سخت‌افزاری محدود بود و صدابرداران با همان ابزارها آموزش می‌دیدند و حرفه‌ای می‌شدند. بعدها نرم‌افزارهای صوتی وارد كار شدند و دوره‌های آموزشی ویژه‌ای برای آن‌ها برگزار شد. سپس پلاگین‌هایی ساخته شد كه امكانات حرفه‌ای را روی نرم‌افزارها فعال می‌كردند و بسیاری از همكاران به این سمت رفتند. امروز هوش مصنوعی در حوزه صدا وارد شده است. اكنون برخی تجهیزات خروجی میكسرها را كنترل می‌كنند تا پرش‌های ناگهانی صدا حذف شود و سطح صدا برای مخاطب متعادل بماند. آینده از آن نرم‌افزارهای هوشمندی است كه درون میكسرها نصب می‌شوند و با انتخاب یك گزینه، صدابردار می‌تواند كیفیت صدا را اصلاح و بالانس كند. حتی سطح خروجی شبكه‌های مختلف نیز با كمك هوش مصنوعی كنترل خواهد شد تا هنگام تغییر كانال، تفاوت بلندی صدا احساس نشود.»
از او درباره مدت فعالیتش در معاونت صدا می‌پرسم و می‌گوید:«از سال 1378 در معاونت صدا مشغول هستم.»
وقتی از حس او نسبت به رادیو می‌پرسم، لبخند می‌زند و خاطراتش را مرور می‌كند:«از حدود 13 یا 14 سالگی شب‌ها نمایش‌های رادیویی گوش می‌كردم و به آن علاقه داشتم. نام صدابردارانی مثل پیروز صدرایی، آقای حاجی‌نوروزی و آقای میران را كه می‌شنیدم، برایم جالب بود. همیشه برایم مهم بود بدانم افكت‌ها چطور وارد جمله می‌شوند یا در كجای جمله موسیقی قطع می‌شود. آن زمان اصلاً فكر نمی‌كردم روزی وارد رادیو شوم، اما شنیدنش برایم لذت‌بخش بود. بعد از مدرسه هم همیشه رادیو گوش می‌دادم. نمی‌دانم چطور شد كه وارد رادیو شدم، اما از همان موقع صدا برایم جادو داشت.»
او در توصیف ویژگی‌های صدابرداران و واحد صدابرداران می‌گوید: «واحد صدابرداران از زیر مجموعه‌های اداره كل تولید وفنی رادیو است كه بطور متمركز صدابردار تمام پخش‌های شبكه‌های سراسری رادیو بصورت 24 ساعته را تامین می‌كند و همچنین صدابردار برای برنامه‌های تولیدی نیز توسط این واحد تامین می‌شود. از سوی دیگر در حوزه پخش، منظم بودن صدابرداران اهمیت زیادی دارد. آن‌ها باید با تیم كاری هماهنگ باشند و شناخت دقیق از حوزه كاری خود و تجهیزات فنی داشته باشند. كار صدابردار فنی‌ـ‌هنری است؛ باید علاوه بر مهارت فنی، با موسیقی، آكوستیك و حتی ساختار معماری استودیو آشنا باشد. گاهی لازم است در حوزه‌های مختلف مطالعه كند یا آموزش ببیند تا درك دقیق‌تری از برنامه‌سازی داشته باشد. در تولید نیز، صدابرداران علاوه بر آموزش‌های سازمانی، باید خودشان به سمت یادگیری تكنولوژی‌های روز بروند تا بتوانند برنامه‌ای حرفه‌ای و تاثیرگذار بسازند.»