طنین حماسه در امواج رادیو

به گزارش روابط عمومی معاونت صدا، این برنامه‌ها نه تنها به بازخوانی رویدادهای تاریخی می‌پردازند، بلكه تلاش دارند با بهره‌گیری از روایت‌های دست اول، مستندهای شنیداری، گفت‌وگو با فرماندهان و همرزمان و نیز بازآفرینی صحنه‌های حماسی، روحیه مقاومت و امید را در جامعه تقویت كنند. با برنامه‌سازان رادیو كه در این حوزه برنامه دارند گفت‌وگو كردیم.

«پلاك هشت»؛ نشانی برای روایت حماسه دفاع مقدس
یدالله گودرزی، مدیر گروه فرهنگ و تمدن شبكه رادیویی ایران، برنامه «پلاك هشت» را ویژه دفاع مقدس و یادآور حماسه‌های آن دوران معرفی كرد و گفت: این برنامه به مباحثی مانند اقتدار ملی، دستاوردهای دفاعی، هنر و ادبیات دفاع مقدس، جنگ شناختی و سایبری می‌پردازد. به گفته او، شبكه رادیویی ایران تنها شبكه‌ای است كه مجله روزانه درباره دفاع مقدس دارد و «پلاك هشت» در مناسبت‌های خاص با فعالیت‌های میدانی و نوآوری، از جمله برگزاری همایش «140 شهید 140 روایت»، ویژه‌برنامه «كاروان هشت» و اجرای برنامه زنده از موزه دفاع مقدس، به روایت حماسه‌ها می‌پردازد. امسال، در سالگرد هفته دفاع مقدس، برنامه به‌صورت مشترك با استان‌هایی كه مستقیم با دشمن بعثی روبرو بودند، از ساعت 13 تا 14 هر روز روی آنتن می‌رود تا حماسه‌های ناگفته مرزها و آثار هنری دفاعی استان‌ها را به شنوندگان معرفی كند و یاد ایثارگران را زنده نگه دارد.

«كوچه شهید»؛ روایت زندگی و ایثار شهدا

برنامه «كوچه شهید» با هدف زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا و ترویج فرهنگ ایثار و فداكاری، هر روز از شنبه تا چهارشنبه ساعت 12:10 از رادیو جوان پخش می‌شود. این برنامه با ساختاری مستندگونه، زندگی شهدا و خانواده‌های آنان را روایت می‌كند؛ گاهی با حضور در منزل خانواده‌ها و گاهی از طریق گفت‌وگوهای تلفنی ضبط و پخش می‌شود. مهدیه پهلوانی، تهیه‌كننده برنامه، با اشاره به ضرورت یادآوری رشادت‌های شهدا گفت: «كوچه شهید تلاش دارد بخشی از سبك زندگی، آرمان‌ها و مسیر پر افتخار شهدا را برای نسل جوان بازگو كند و فرهنگ ایثار تنها روایت گذشته نیست بلكه الگویی برای امروز جامعه است.» در این برنامه، بازخوانی خاطرات و روایت‌های نزدیكان شهدا، همراه با ایثار و ازخودگذشتگی آنان، محور اصلی پخش است و مخاطب را با زندگی واقعی قهرمانان ملی و روحیه فداكاری آن‌ها آشنا می‌كند.

روایت صدای شهدای رسانه
در گفت‌وگو با حمیرا فراتی، تهیه‌كننده برنامه «شهیدان رسانه» رادیو فرهنگ از مجموعه مستند شهدای رسانه ملی، او از ثبت خاطرات 179 شهید رسانه خبر داد و گفت: «این مستندها حاصل گفت‌وگو با خانواده‌ها و همرزمان شهداست و هر روایت، دریچه‌ای تازه به شجاعت و تعهد آن‌ها باز می‌كند.» فراتی هدف اصلی برنامه را «حفظ میراث حرفه‌ای و فرهنگی شهدای رسانه» عنوان كرد و افزود خبرنگاری و فعالیت در رسانه، تنها شغل نیست بلكه رسالتی برای روشنگری است. تهیه‌كنندگان پس از گردآوری این خاطرات، آن‌ها را در قالب برنامه‌ای شنیداری آماده و هر دوشنبه و پنجشنبه ساعت 11:15 روانه‌ آنتن رادیو فرهنگ می‌كنند. به گفته فراتی، حال‌وهوای برنامه تركیبی از سوگ و افتخار است؛ مخاطب با شنیدن این صداها، از نبودشان می‌گرید و از عظمت راهشان سربلند می‌شود، شهدایی كه در دفاع مقدس، جبهه مقاومت، و مأموریت‌های خبری جان خود را فدای حقیقت كردند.

«مردمان عاشق» از ایثار شهیدان فراجا می‌گوید
فاطمه ربانی، تهیه‌كننده و گوینده برنامه «روایت مردمان عاشق»، رادیو تهران گفت: پرداختن به ایثار و شهادت در رسانه تنها یك برنامه‌سازی نیست، بلكه وظیفه‌ای تاریخی است تا صدای شهیدان در حافظه نسل‌ها بماند.
وی افزود: در این مستند ـ داستانی تلاش كرده‌ایم چهره انسانی و قهرمانانه شهیدان فراجا در جنگ تحمیلی 12 روزه را از زبان خانواده‌هایشان بازنمایی كنیم؛ خانواده‌هایی كه داغدارند اما سرافراز. این روایت‌ها حلقه اتصال نسل امروز با حقیقت مقاومت است.
این برنامه با ساختاری تركیبی از روایت مستند، گفت‌وگو با خانواده شهدا، نریشن و بهره‌گیری از موسیقی و افكت‌های صوتی تولید می‌شود تا مخاطب بتواند خود را در صحنه زندگی و شهادت هر شهید تصور كند. به گفته ربانی، هدف اصلی این طراحی، ایجاد همراهی عاطفی و ذهنی شنونده با فضای داستانی و انتقال تجربه زیسته ایثار است.
ربانی با بیان اینكه تاكنون زندگی بیش از پنج شهید فراجا روایت شده، تاكید كرد: رسانه باید میدان‌دار انتقال تجربه زیسته ایثار باشد؛ چراكه تنها از این مسیر می‌توان در برابر تحریف دشمن ایستاد.

تاثیر فرهنگ ایثار درجامعه امروز
مسعود محمودخواه، مدیر گروه تاریخ و فرهنگ رادیو گفت‌وگو، با گرامیداشت هفته دفاع مقدس و پاسداشت یاد و خاطره شهدا، جانبازان و ایثارگران، از ویژه‌برنامه‌های این گروه در ایام دفاع مقدس خبر داد و گفت: برنامه‌های گروه تاریخ و فرهنگ در این هفته با رنگ و بوی ایثار و شهادت تهیه و پخش می‌شود و تلاش دارد رشادت‌ها و حماسه‌های رزمندگان در دوران هشت سال جنگ تحمیلی را بازخوانی كند.
به گفته محمودخواه، این برنامه‌ها در قالب گفتگو، گزارش و مستند رادیویی به ابعاد مختلف دفاع مقدس می‌پردازد. از جمله مهم‌ترین آن‌ها برنامه «فرهنگسرای گفت‌وگو» است كه با حضور فرماندهان دفاع مقدس، خانواده معظم شهدا و جانبازان به بازشناسی فداكاری‌ها و ایستادگی رزمندگان اختصاص دارد. همچنین موضوعاتی چون نقش زنان در پشتیبانی جنگ، تأثیر فرهنگ ایثار در جامعه امروز و ضرورت انتقال این ارزش‌ها به نسل جوان از دیگر محورهای این ویژه‌برنامه‌ها خواهد بود.
مدیر گروه تاریخ و فرهنگ رادیو گفت‌وگو ‌در پایان افزود: هدف اصلی این برنامه‌ها، زنده نگه داشتن یاد شهدا، تبیین جایگاه فرهنگ مقاومت و تقویت روحیه همبستگی و خودباوری ملی است تا نسل‌های آینده با ارزش‌های ماندگار دفاع مقدس بیش از پیش آشنا شوند.

«یاقوت» برای ترویج سلامت معنوی

رادیو سلامت با تولید پادكست «یاقوت» گامی نو در راستای حفظ هویت ملی، معرفی الگوهای امیدبخش و تقویت انسجام اجتماعی برداشته است. این پادكست با روایت زندگی و ایثار شهدا، پیوندی عمیق میان دفاع مقدس و ارزش‌های سلامتی امروز جامعه برقرار می‌كند.محمد یوسفی، مدیر گروه این برنامه با اشاره به این كه پادكست «یاقوت» پاسخی به یك ضرورت فرهنگی و اجتماعی است، گفت: ضرورت زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره شهدای گرانقدر، از هشت سال دفاع مقدس تا مدافعان اخیر امنیت و سلامت از رویكردهای این برنامه است. این پادكست با هدف ترویج هویت ملی و معنوی، پیوند میان گذشته و حال را نشان می‌دهد كه روحیه دفاع مقدس همچنان در رگ‌های جامعه جاری است.
وی تصریح كرد: یاقوت به دنبال معرفی الگوهای سلامت‌بخش و امیدآفرین است. شهدا، با ایثار، شجاعت و ایمان راسخ خود، نمونه‌های بارزی از سلامت جسم، روح و روان هستند. این پادكست با روایت زندگی پرمعنای شهدا، پیام امید، مقاومت و معنای زندگی را به مخاطبان، به‌ویژه نسل جوان، منتقل می‌كند و به عنوان چراغ راهی برای سلامت روانی و اجتماعی آنها در روزگار پرچالش كنونی عمل می‌كند. علاوه بر این، بازخوانی رشادت‌های مشترك مردم در دفاع از میهن، به تقویت روحیه وحدت و انسجام ملی كمك كرده و حس تعلق و افتخار را در جامعه افزایش می‌دهد.
مردان سرزمین من؛ قصه مردانی كه از جان گذشتند
برنامه كوتاه «مردان سرزمین من» كه از رادیو پیام پخش می‌شود، به معرفی شهدای دفاع مقدس می‌پردازد. این برنامه زندگینامه شهدای دوران دفاع مقدس را روایت كرده و به خصوصیات اخلاقی و انسانی آن‌ها توجه ویژه دارد. با تمركز بر فداكاری، ایثار و شجاعت رزمندگان هشت سال دفاع مقدس، مخاطب را با زندگی و ارزش‌های والای این مردان آشنا می‌كند. تهیه‌كننده این برنامه پهلوانی است كه تلاش كرده است در زمانی كوتاه پیام رشادت و اخلاق مداری شهدا را منتقل كند.

«حكایت آزادگی»؛ بازخوانی خاطرات و ایثار رزمندگان دفاع مقدس
حمیده نجاتی، تهیه‌كننده برنامه رادیویی «حكایت آزادگی» رادیو معارف، درباره اهداف این برنامه گفت: «این مجموعه با محوریت روایت خاطرات و آثار ارزشمند رزمندگان دوران دفاع مقدس تهیه و پخش می‌شود و تلاش داریم نسل امروز با جلوه‌های واقعی ایثار، صبر و شجاعت آنان آشنا شود.» در «حكایت آزادگی»، خاطرات كمتر شنیده‌شده از روزهای حماسه و مقاومت روایت می‌شود تا یاد و نام رزمندگان همیشه در ذهن و دل مردم زنده بماند. این برنامه با معرفی آثار مكتوب و مستندات ارزشمند دفاع مقدس، میراث معنوی این دوران را به نسل‌های آینده منتقل می‌كند. نجاتی افزود حضور محبوبه شیرعلی اجرای برنامه را غنی‌تر كرده و شنوندگان را با داستان‌هایی شنیدنی از آزادگی و فداكاری رزمندگان همراه می‌كند. هدف اصلی «حكایت آزادگی» این است كه ایثار و مقاومت رزمندگان تنها به خاطره تبدیل نشود و الگویی برای نسل امروز باقی بماند.

چراغی در مسیر قرآن و مقاومت
سمیرا قنبری،‌ تهیه‌كننده برنامه «شهدای قرآنی» شبكه رادیویی قرآن كه پوشش رسانه‌ای دیدارهای جامعه قرآنی با خانواده شهدای قرآنی را برعهده دارد، گفت: چند سال است كه توفیق همراهی با جامعه قرآنی در مراسم‌های تكریم و گفتگو با خانواده‌های معظم شهدا را دارم و هر بار كه وارد خانه‌ای می‌شوم، گویی فضای آن خانه با عطر قرآن و ایثار آمیخته است. در این دیدارها، ما تنها مهمان نیستیم؛ بلكه شاگردیم. مادران و پدرانی كه سال‌هاست صبورانه داغ فرزند شهیدشان را با یاد خدا تحمل كرده‌اند، هر كدام دریایی از ایمان و اخلاص‌اند. بارها دیده‌ام كه وقتی از فرزندشان یاد می‌كنند، نگاهشان به عكس قاب‌شده‌اش پر از نور می‌شود و جمله‌ای قرآنی بر زبان می‌آورند كه گویی آرامش جانشان است.این سال‌ها برای من به مثابه مدرسه‌ای بوده كه هر بار در كلاس صبر و ایمان خانواده‌های شهدا نشسته‌ام و با جان و دل آموخته‌ام كه قرآن، نه تنها كتاب تلاوت، بلكه چراغی برای زیستن و ایستادن در برابر سختی‌هاست. اما وقتی صحبت از شهدای جنگ دوازده روزه می‌شود، حال و هوایم رنگ دیگری می‌گیرد.

بازخوانی خاطرات اصناف در دفاع مقدس
مهرگان طور سوادكوهی، مدیر گروه «اقتصاد و جامعه» رادیو اقتصاد درباره مستند «از حجره تا خاكریز» گفت: این مستند به نقش و جایگاه بازاریان و اصناف در دوران هشت سال دفاع مقدس می‌پردازد.روایت اصلی برنامه از زبان بازماندگان شهدای اصناف بیان می‌شود؛ كسانی كه امروز همچنان در بازار فعال‌اند و كسب‌وكار خود را ادامه می‌دهند.
وی با اشاره به اهمیت این موضوع اظهار داشت: اصناف در دوران جنگ تحمیلی نه تنها در پشت جبهه بلكه در خط مقدم نیز حضوری پررنگ داشتند و خاطرات آنان بخش مهمی از تاریخ شفاهی كشور است.هدف از تولید این برنامه، بازخوانی ارزش‌های ایثار، مقاومت و همبستگی اصناف با مردم و رزمندگان است.به گفته او، این مستند هر هفته جمعه ساعت 12:30 به مستندسازی مهدخت نعمت‌زاده از شبكه اقتصاد پخش می‌شود.

سنگر عشق روایتگر ایثار و دفاع مقدس
رضا گل سوسن، مدیر گروه برنامه‌های مستند و تركیبی رادیو نمایش، درباره برنامه تركیبی نمایشی سنگر عشق گفت: این برنامه خاطرات و داستان‌های واقعی دفاع مقدس را با زبان نمایش و موسیقی حماسی برای شنوندگان زنده می‌كند.
وی افزود: ایثار و دفاع مقدس دو واژه در هم تنیده‌اند كه هرگاه صحبت از دفاع مقدس هشت ساله یا دوازده روزه به میان می‌آید، ایثار و فداكاری درخشنده‌ترین كلمه‌ای است كه جان می‌گیرد و آسمان و زمین را شرمنده خود می‌كند و رادیو نمایش در راستای مأموریت خود ، داستان‌های واقعی این ایثار را با هنرمندی هنرمندان خود جان دوباره می‌بخشد.
گل سوسن خاطرنشان كرد: این بار با برنامه تركیبی نمایشی سنگر عشق، خاطرات و داستان‌های واقعی را به شكلی قابل لمس برای شنوندگان ارائه می‌دهیم. این مجموعه در هفت قسمت شصت دقیقه‌ای به تهیه‌كنندگی نسیم السادات صباغان و با همكاری جمعی از هنرمندان اداره كل تهیه شده است و هر روز در هفته دفاع مقدس ساعت نوزده و سی دقیقه پخش می‌شود.

معرفی «قهرمانان نمی‌میرند»
رادیو صبا ویژه‌برنامه مستند «قهرمانان نمی‌میرند» را به مناسبت هفته دفاع مقدس تهیه كرده است. فصل اول این برنامه با نگاهی مستند، زندگی و شهادت هفت تن از شهدای دوران دفاع مقدس را روایت می‌كند. انسیه شمس‌اللهی، تهیه‌كننده برنامه، درباره فصل اول گفت: در این مستند تلاش می‌كنیم اتفاقات و موقعیت شهادت این نام‌آوران را بازسازی كنیم و گزارشی لحظه به لحظه از زبان همرزمان این شهدا تقدیم مخاطبان كنیم.فصل دوم این مستند با محوریت معرفی سرداران شهید در حمله‌های اخیر صهیونیست‌ها تولید شده است. در این فصل به زندگی و خدمات سردارانی مانند شهید حسین سلامی، شهید امیرعلی حاجی‌زاده و شهید محمد باقری پرداخته می‌شود تا نقش مهم آنها در حفاظت از كشور به شنوندگان شناسانده شود.

«به كدامین گناه» روایتگر خانواده شهید مهدی پولادوند
رقیه آقازاده، تهیه‌كننده مستند «به كدامین گناه» رادیوورزش گفت: بسیاری از مردم بی‌گناه ما در دفاع مقدس 2 به شهادت رسیدند. یكی از این افراد، شهید مهدی پولادوند بود كه سواركار بسیار ماهری بود و به گفته مربی‌اش، آینده درخشانی داشت. او به همراه پدر، مادر و خواهرش در شب اول جنگ به شهادت رسیدند. این مستند به زندگی این شهید و خانواده‌اش می‌پردازد؛ پدری كه خود نیز جانباز بود و در این جنگ به درجه رفیع شهادت نائل آمد. «به كدامین گناه» روایتگر مظلومیت این خانواده و بی‌گناهی مردمی است كه در این حملات ناجوانمردانه جان خود را از دست دادند و نشان می‌دهد كه تبلیغات رسانه‌های غربی تا چه حد با واقعیت تفاوت داشته است.
كتاب گویای نقبی بر درس‌ها و دستاوردهای جنگ
این كتاب گویا كه از سوی ایران صدا منتشر شده است، به گفتگو با مسئولان و فرماندهان دفاع مقدس ویژه دلاوری‌های جنگ تحمیلی اختصاص دارد. یكی از شخصیت‌های برجسته‌ای كه در این اثر مورد بحث قرار گرفته، شهید پر افتخار سرلشكر غلامعلی رشید می‌باشد. در كنار این اثر، كتاب گویای دیگری با عنوان «امیر مقاومت» منتشر شده كه به روایت زندگی سردار شهید امیر علی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، می‌پردازد. همچنین، پایگاه كودك ایران صدا داستان زندگی امیرعلی امینی، نوجوان تكواندوكاری را كه در حملات رژیم صهیونیستی به شهادت رسید، روایت كرده است.