رادیو می‌خندد/ وقتی طنز حال دل مخاطب را عوض می‌كند

رادیو با این برنامه‌ها نه‌تنها شنیده می‌شود، بلكه حس می‌شود؛ همان‌جایی كه خنده، ساده‌ترین و در عین حال عمیق‌ترین زبان ارتباط با دل مردم است. با برخی برنامه‌سازان رادیو پیرامون برنامه‌های طنز صحبت كردیم.

ارتباط با مخاطبان
ساجد قدوسیان تهیه‌كننده برنامه «صبح جمعه با شما» شبكه رادیویی ایران گفت:رادیو هنوز جایگاه خوش را در میان مخاطب دارد. برنامه «صبح جمعه با شما» شبكه رادیویی ایران چون حرف مردم را با زبان طنز می‌زند، با مخاطب ارتباط برقرار می‌كند.زمانی رسانه فقط رادیو و تلویزیون بود و زمان اوج برنامه «صبح جمعه با شما» یك شبكه رادیویی بیشتر نبود و مردم سرگرمی جز این فضاها نداشتند. اما الان شرایط اینطور نیست. خیلی سخت می‌شود اقبال مردم را به دست آورد. همین كه ما ترفندها و روش‌هایی را پیدا كنیم كه بتوانیم باز هم مخاطب را پای برنامه «صبح جمعه با شما» بنشانیم شاید بتوان گفت بزرگترین چالش برنامه است كه دائما با آن درگیریم و همین باعث شده پروسه ضبط برنامه طولانی تر شود. ما حدود 10 روز پروسه پیش تولید و تولید را داریم تا برنامه به آنتن برسد. ضمن اینكه جلسات گردشی و ثابت هم با بازیگران و با اتاق فكر برنامه كه متشكل از نویسندگان و سیاست گذاران برنامه هست، داریم.

كتاب فرهنگ با چاشنی طنز
منصوره كردی مدیر گروه تاریخ و اندیشه رادیو فرهنگ، ساختار برنامه‌ «كتاب فرهنگ» سه شنبه‌ها را مبتنی بر طنز دانست و گفت: در آغاز هر برنامه، مهدی فرج‌اللهی مجری كارشناس و شاعر طنزپرداز، با طرح پرسشی و خواندن یك مصرع از شاعران نام‌آشنای كلاسیك، از شنوندگان می‌خواهد مصرع دوم را خودشان با چاشنی طنز بسرایند و برای برنامه ارسال كنند.تهیه كنندگی این برنامه كه ساعت 20 پخش می‌شود را فاطمه ترسا انجام می‌دهد. گویندگی این برنامه بر عهده فاطمه حقیقت‌ناصری، هماهنگی با مژگان پارسا حسینی و بخش بازیگری با ارسلان جولایی است.اكبر كتابدار طنزنویس پیشكسوت در بخش گفت‌وگو، به بررسی موضوعاتی چون ظرافت‌های طنز در گلستان سعدی، مسیر طنزپردازی و تفاوت طنز فاخر با شوخی‌های سطحی می‌پردازد.طنز، ابزار بیان دردها و بهترین راهِ آموزش اخلاق است؛ لبخندی كه با اندیشه می‌آید و مردم با برنامه ازتباط مناسبی برقرار كرده به ویژه بخش های استاد تضمین گلخار و انجمن شاعران زنده ، جرآید مورد توجه شنوندگان است.

رادیو تاكسی؛ مسیر شنیدن دغدغه‌های رانندگان و شهروندان
برنامه طنز اجتماعی و سرگرم‌كننده «رادیو تاكسی» با هدف شنیدن صدای رانندگان و مشكلات شهری از اول آبان‌ماه روزهای پنجشنبه روی آنتن رادیو تهران می‌رود. فرشته علیپور، تهیه‌كننده برنامه توضیح داد: رانندگان تاكسی از اقشار پرجنب‌وجوش شهر هستند و هر روز با طیف گسترده‌ای از مردم در تماس‌اند؛ بنابراین ظرفیت بالایی برای بیان دغدغه‌های خود و انعكاس مسائل مردم دارند.«رادیو تاكسی» شامل بخش‌هایی همچون مكان‌یاب، چراغ قرمز برای نمایش استعدادهای خوانندگی، چهارراه برای پرداختن به موضوعات شهری، آچار فرانسه برای ارائه اطلاعات فنی رانندگان و ترمز برای بیان دغدغه‌ها است.
عصرانه‌ای متفاوت
عصرانه یكی از برنامه‌های اصلی و كمربندی شبكه رادیویی ورزش است كه شنبه تا 5 شنبه از ساعت 17 به صورت زنده روی آنتن این شبكه می رود. سولماز ادیبی، تهیه‌كننده برنامه در این باره گفت:این برنامه با رویكردی ورزشی و تفریحی به موضوعات روز ورزشی از نگاه طنز می‌پردازد. این برنامه بخش‌های مختلفی مانند اطلاع رسانی در زمینه‌های ورزشی، آخرین اخبار فوتبال و غیر فوتبالی، باشگاه ترانه محلی و سنتی كه بنا به سلیقه مخاطبان ترانه‌های درخواستی پخش می‌شود، آیتم بوقچی كه اتفاقات ورزشی را از نگاه و منظر طنز به چالش می‌كشد، گفتگو با ورزشكاران و مسئولان را دارد.این برنامه به صورت یك هفته در میان با دو گروه برنامه‌ساز به تهیه‌كنندگی خودم و نوید جولایی و اجرای مسعود خواجه‌وند و الهام حسینی تهیه می‌شود.
پشت پرده كمدی سلامت
وحید كمالی، خالق آیتم طنز «چهارخونه» در برنامه «به زندگی سلام كن» رادیو سلامت، از ماهیت این بخش پرطرفدار گفت: چهارخونه با محوریت یك خانواده سه‌نفره، تلاش می‌كند با فضایی شاد، صمیمی و آموزنده، مفاهیم سلامت جسم و روان، تغذیه و سبك زندگی را به شكلی سرگرم‌كننده به مخاطب منتقل كند. هدف محوری «چهارخونه» این است كه مخاطب را با لبخند و خنده به تفكر درباره موضوعات جدی سلامت و سبك زندگی سالم وادار كند.این آیتم آموزشی است اما رنگ و بوی آموزشی مستقیم ندارد؛ بلكه مفاهیم مهم سلامت (از جمله تغذیه، بهداشت و سلامت روان) در قالب دیالوگ‌های طنز و موقعیت‌های بامزه مطرح می‌شود. این رویكرد كمك می‌كند تا پیام‌های تخصصی به شكلی ملموس و ماندگار به شنونده منتقل شوند. شخصیت‌های این آیتم، شنونده را به دل داستان‌های خانوادگی می‌برند و در نهایت، سلامت را از دایره محدود خانواده، به دل جامعه منتقل می‌كنند تا همه افراد نسبت به دغدغه‌های سلامتی خود حساس‌تر شوند.

نگاهی شیرین و شنیدنی
نمایش رادیویی «قند و نمك» با نگاهی شیرین، شنیدنی و تأمل‌برانگیز به موضوعات روز جامعه می‌پردازد. این برنامه با موضوعات متنوع همچون «خاكریزهای نمكی»، «تخته سیاه»، «خانواده‌ی آرام»، «مغز بادوم»، «چند صفحه خنده»، «مغازه‌ی آقا بیوك»، «شاعرانه» و «دفترخونه» فضایی مفرح و آموزنده را برای شنوندگان رادیو معارف فراهم می‌كند.«قند و نمك» به تهیه‌كنندگی و نویسندگی سیده منیره موسوی و با همراهی علی حجتی‌زاده به‌عنوان دستیار تهیه و گروهی از آیتم‌سازان از جمله آقایان خانیان، حیدرزاده، نیك‌روش، ملایی، حجتی‌زاده، رضایی و بانوان شیرعلی، توكلی، داوطلب، صدرپور تولید می‌شود. به گفته تهیه كننده،همچنین خانم پورشیخعلی در بخش گزارشگری این برنامه حضور دارد.این نمایش شنیدنی هر جمعه از صدای فضیلت و فطرت رادیو معارف پخش می‌شود و با تركیبی از طنز، نكته‌های اخلاقی و روایت‌های اجتماعی، لحظاتی دلنشین و آموزنده را برای مخاطبان رقم می‌زند.
مسابقه طنز روی آنتن
حمیده سلطانی، تهیه‌كننده برنامه «مسابقه بیست» گفت: این مسابقه با هدف ایجاد فضایی شاد و پرانرژی در كنار انتقال مفاهیم اقتصادی طراحی شده است. تلاش ما این بوده تا با تركیب طنز، رقابت و آموزش، برنامه‌ای متفاوت و مفرح برای شنوندگان رادیو اقتصاد فراهم كنیم.در شرایطی كه بسیاری از برنامه‌های اقتصادی با رویكرد تحلیلی و جدی تولید می‌شوند، “مسابقه بیست” فرصتی است تا مخاطب در فضایی صمیمی و پرخنده، اطلاعات اقتصادی خود را مرور كند و نكات تازه‌ای بیاموزد.سلطانی با اشاره به اجرای امیر زنده‌دلان گفت: حضور او با سبك بیان شوخ‌طبعانه‌اش به جذابیت برنامه افزوده و فضای رقابتی آن را زنده‌تر كرده است. هدف ما این است كه اقتصاد را از زاویه‌ای سرگرم‌كننده و مردمی به گوش مخاطبان برسانیم تا آموزش اقتصادی با لبخند همراه شود.
قصه‌های طنز از محله‌ای قدیمی در قلب تهران
برنامه طنز «اهل محل» با روایت داستان‌هایی از یك محله قدیمی تهران، زندگی روزمره و همدلی مردم را در قالب طنز از شنبه تاچهارشنبه ساعت 9:30 به مخاطبان رادیو نمایش روایت می‌كند .رضا گل‌سوسن، مدیر گروه برنامه‌های مستند و تركیبی رادیو نمایش، درباره این مجموعه توضیح داد: داستانهای این نمایش در یكی از محله‌های قدیمی تهران اتفاق می‌افتد. این محله قدیمی نمادی از ایران می باشد كه از همه اقشار مختلف در آن حضور دارند وهر روز در اتفاقی جذاب یك مسئله مطرح می شود و اهل محل باتوجه به سلایق مختلف و گاهی تضاد سلیقه ها در یك وفاق واقعی به حل مشكل می پردازند.مسائل پیش آمده در بستر طنز مطرح وپیش می رود و چیزی كه خودنمایی می‌كند همدلی زیبای اهل محل است. همچنین در این نمایش از سخنان حكیمانه تا آموزش ادبیات فارسی گنجانده شده است.
تركیب طنز، تفكر و تعامل در عصرگاه‌های رادیو صبا
برنامه «عصر صبا» به تهیه‌كنندگی نازنین حاج‌سیف‌الله از تولیدات شاخص رادیو صبا در حوزه طنز و سرگرمی است.نازنین حاج‌سیف‌الله، تهیه‌كننده برنامه، در توضیح رویكرد كلی «عصر صبا» اظهار داشت: این برنامه بر پایه‌ تعامل با مخاطب شكل گرفته است. ما تلاش داریم تا با زبان طنز، موضوعاتی را مطرح كنیم كه برای مردم آشنا و ملموس است؛ موضوعاتی كه در عین سادگی، ریشه در دغدغه‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه دارند.طنز در این برنامه نه صرفاً برای خنداندن، بلكه به عنوان ابزاری برای انتقال پیام و آگاهی‌بخشی به كار گرفته می‌شود. هدف ما ایجاد لحظاتی شاد و در عین حال اندیشمندانه برای شنوندگان است تا بتوانند از خلال شوخ‌طبعی و موقعیت‌های نمایشی، به نگاهی تازه نسبت به مسائل روزمره دست یابند.به گفته حاج‌سیف‌الله، مشاركت شنوندگان از طریق تماس تلفنی و پیامك از اركان اصلی برنامه به شمار می‌رود و سبب می‌شود «عصر صبا» به محفلی صمیمی و پرانرژی برای ارتباط مستقیم رادیو با مردم تبدیل شود.