در دنیایی كه تصویر و سرعت بر ارتباطات سایه انداخته، رادیو هنوز با قدرت صدا، پیوندی عمیق میان انسان و اندیشه برقرار میكند. در برنامههای كتابمحور رادیو، كتاب از قفسههای كتابخانه و صفحههای كاغذی بیرون میآید و به زبانی شنیدنی و زنده در گوش جان مخاطبان مینشیند. گویندگان با صدایی گرم و روایتگر، نویسندگان با اندیشهای ژرف و منتقدان با نگاهی تحلیلی، همصدا میشوند تا سفری شنیدنی به دنیای ادبیات، فلسفه، تاریخ و هنر بسازند. این برنامهها، تنها به معرفی كتاب بسنده نمیكنند .
بلكه با گفتوگو، روایت و تحلیل، مخاطب را به تجربهای تازه از خواندن دعوت میكنند ـ خواندنی كه با گوش اتفاق میافتد. در آنتن رادیو، هر كتاب به زندگی بازمیگردد و واژهها در قالب صدا، معنا و شور دوبارهای مییابند. با برنامهسازان رادیو كه برنامه هایی با محوریت كتاب تولید میكنند، گفتوگو كردیم.
قرار شاعرانه
در برنامه «قرار شاعرانه»، كه از رادیو ایران پخش میشود، انتخاب درست شعر و درست خواندن شعر و انتخاب كتاب، آموزش داده میشود.یدالله گودرزی، مدیر گروه فرهنگ و تمدن شبكه رادیویی ایران درباره برنامه «قرار شاعرانه» گفت: این برنامه چند هدف را دنبال را میكند از جمله آموزش، در واقع فراهم آوردن فضای شاعرانه و لطیف برای مخاطبان، استفاده از شعر درست متن درست و صدای خوب و انتخاب كتاب مناسب است. ما مدتی برنامه را موضوعی كردیم و هر بار موضوعی را بررسی كردیم و متنهای ادبی و شعر را درباره آن موضوع انتخاب كردیم كه به مخاطبان ارائه میشد در كنار اینها، از صدای شاعران، شاعران معاصر كه هستند پخش میشود و گاهی بعضی از اصطلاحات ادبی و شعری توضیح داده میشود.
هر كتاب یك پشت جلد دارد
راضیه جعفری تهیهكننده برنامه رادیویی «پشت جلد» رادیو جوان درباره این برنامه گفت: ایده اصلی ما این بود كه كتابها فقط در قفسه نمانند و شنونده احساس كند میتواند از دل هر كتاب تجربه تازهای بیرون بكشد و تلاش كردیم كتاب را برای معرفی و برای لمس و درك بهتر زندگی روایت كنیم.در هر قسمت به سراغ اثری متفاوت میرویم و با خوانش بخشهایی از آن شنونده را وارد دنیای نویسنده میكنیم.یكی از جذابترین بخشهای كار، انتخاب كتابهاست از آثار كلاسیك تا نوشتههای تازه و كمتر شناختهشده و هدف ما این است كه برنامه حالوهوایی صمیمی داشته باشد.باور داریم هر كتابی «پشت جلدی» دارد كه ارزش شنیدن و تأمل كردن دارد و همین نگاه اساس شكلگیری این برنامه شد.
از كتاب فرهنگ تا كتابستان
منصوره كردی مدیر گروه تاریخ و اندیشه رادیو فرهنگ توضیح داد: از برنامه «كتاب فرهنگ» كه هر روز با پژوهشهای تازه و گفتوگو با نویسندگان روی آنتن میرود تا برنامه «احوال كتاب» كه پنجشنبهها با اجرای سید مهرداد ضیایی، حال كتاب را در زندگی امروز میسنجد. دوشنبهها نیز برنامه «سیم و زر»به نقد آثار داستانی میپردازد و جمعهها ساعت 13:30 صدای «كیمیای كلمات» با نگاهی به ادب كهن فارسی شنیده میشود. پایان هفته با مسابقه كتابستان تجربه خانوادگیِ دانایی به شور و لبخند میرسد.این مجموعهها پیوسته یك مأموریت را دنبال میكنند؛ رساندن كتاب از مرحله معرفی به مرحله زیستن، تا صدای فرهنگ در خانهی هر شنونده از موج اف امردیف 106 مگاهرتز زنده بماند.
آوای واژهها؛ پلی میان واژه، صدا و اندیشه
نرگس سعادتی، تهیهكننده برنامه «آوای واژهها»، درباره این برنامه گفت: «آوای واژهها» با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و آشنایی مخاطبان با دنیای كتابهای صوتی تولید میشود. این برنامه هر روز از رادیو گفتوگو پخش میشود و تلاش دارد شنوندگان را با تازهترین آثار منتشرشده در قالب صوتی در حوزههای گوناگون آشنا كند. وی با اشاره به روند گسترش كتابهای صوتی در سالهای اخیر افزود: این قالب نوین مطالعه، فرصت تازهای برای علاقهمندان به كتاب فراهم كرده است تا حتی در زمانهایی كه امكان مطالعه كتاب چاپی ندارند، بتوانند از محتوای ارزشمند آثار ادبی، علمی و فرهنگی بهرهمند شوند.در هر قسمت از برنامه، یكی از كتابهای صوتی شاخص معرفی میشود؛ كتابهایی از نویسندگان معاصر ایران و جهان از جمله آثاری هستند كه در این برنامه معرفی شدهاند.
صدای روانشناسی و قلم
برنامه «عشق كتاب» با رویكردی تخصصی به ترویج فرهنگ كتابخوانی، بهویژه در حوزه روانشناسی می پردازد.كامبیز نقاش، مدیر گروه سلامت روان و سلامت معنوی رادیو سلامت درباره برنامه عشق كتاب بیان كرد: برنامه رادیویی «عشق كتاب» با هدف ترویج هرچه بیشتر كتابخوانی، محتوای تخصصی و جذابی را برای مخاطبان به ارمغان میآورد. این برنامه تمركز ویژهای بر معرفی كتابهای حوزه روانشناسی دارد؛ حوزهای كه این روزها توجه عمومی به آن افزایش یافته است.یكی از نقاط قوت اصلی «عشق كتاب» فرصتی است كه برای اهالی قلم فراهم میكند. در این برنامه، نویسندگان، مترجمان و سایر افراد فعال در عرصه فرهنگ و نشر، فرصت مییابند تا درباره آثار خود، چالشهای ترجمه و دیدگاههایشان پیرامون ادبیات و كتاب به گفتوگو بنشینند.
همراه با «كتاب شب»
امیرعباس خاقانی، تهیهكننده برنامه «كتاب شب» رادیو معارف گفت: برنامه كتاب شب با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و آشنایی مخاطبان با آثار فاخر دینی و ادبی تولید شده است. در این فصل، بخشهایی از كتاب الغدیر انتخاب شده كه به اثبات علمی و تاریخی واقعه غدیر و جایگاه ولایت امیرالمؤمنین علی(ع) میپردازد.انتخاب الغدیر به دلیل اهمیت موضوع ولایت و تلاش برای معرفی این اثر مرجع به نسل جوان صورت گرفته است. صدای استاد بهروز رضوی با لحن تأثیرگذار خود به زیبایی روح كتاب را به شنونده منتقل میكند.امید داریم این برنامه انگیزهای برای مطالعه آثار علامه امینی و شناخت بیشتر از واقعه غدیر در میان مخاطبان باشد.
ترویج كتاب و كتابخوانی
رادیو پیام در راستای ارتقای سرانه مطالعه در كشور و ترویج كتاب و كتابخوانی از یك سال قبل شروع به تولید یك برنامه كوتاه با عنوان «یار مهربان» كرده است. این برنامه در هر قسمت به معرفی یك كتاب و یك نویسنده میپردازد.این برنامه همچنین برای اولین بار تمام كتابهایی كه به تقریظ مقام معظم رهبری رسیدند را در فصل اول خود معرفی كرد. برنامه «یار مهربان» كه با استقبال خوب شنوندگان مواجه شده، امكان و آمادگی معرفی نویسندگان و تازههای نشر را برای همه ناشران به وجود آورده است. تهیه كنندگی و اجرای این برنامه به عهده مریم قاسمی است. یار مهربان هر روز از رادیو پیام تقدیم علاقمندان میشود.
ارتقای علمی در حوزه ورزش
بیتا بردبار كارشناس-مجری برنامه سهگام گفت:بخش «معرفی كتاب» در برنامه سه گام با هدف ترویج فرهنگ مطالعه و ارتقای آگاهی علمی در حوزه ورزش و پزشكی ورزشی شكل گرفته است. در این بخش كتابهایی معرفی میشوند كه حاصل پژوهشها، تجربهها و نگاه تخصصی نویسندگان ایرانی و بینالمللی به بدن، حركت و سلامت انسان هستند. هر كتاب از منظر هدف نویسنده، پیام محوری و كاربرد آن در عرصه تمرین، آموزش یا پژوهش تحلیل میشود تا مخاطبان بتوانند آگاهانهتر به انتخاب و مطالعه منابع علمی بپردازند. این بخش در واقع پلی است میان دنیای نظری علم و نیازهای عملی جامعه ورزش.
روایت قلم زنان ایرانی
رادیو صبا با برنامه «به قلم بانو» روایتگر حضور و نقش بانوان نویسنده در ادبیات معاصر ایران است.هدیه درویش درباره هدف تولید این برنامه توضیح داد: زنان نویسنده در سالهای اخیر سهم چشمگیری در ادبیات ایران داشتهاند و ما در “به قلم بانو” تلاش میكنیم صدای آنها را از رادیو به گوش جامعه برسانیم و زمینهای برای شناخت آثارشان فراهم كنیم.در این برنامه، هر قسمت به یكی از نویسندگان زن ایرانی اختصاص دارد و در قالب بخشهایی چون «برگ اول» (روایت بخشی از كتاب)، «دیدار با نویسنده» (گفتوگو با خالق اثر) و «ماجرا» (نقد و بررسی كتاب با حضور منتقد ادبی) تولید میشود. به این ترتیب، شنوندگان در زمانی كوتاه با زندگی، سبك نوشتاری و دغدغههای فكری نویسنده آشنا میشوند.
پیوند میان دانش اقتصادی و فرهنگ
طاهره جولانی، مدیر گروه كسبوكار و كارآفرینی رادیو اقتصاد درباره برنامه «كتاب بازار» گفت: این برنامه با هدف پیوند میان دانش اقتصادی و فرهنگ مطالعه طراحی شده و تلاش میكند كتاب را به یك ابزار كاربردی در تصمیمسازیهای اقتصادی فردی و اجتماعی تبدیل كند.در هر قسمت از برنامه، یكی از كتابهای حوزه اقتصاد، چه نظری و چه روایی، معرفی و تحلیل میشود و مخاطب علاوه بر محتوای كتاب، با نویسنده، رویكرد فكری و جایگاه اثر در فضای علمی نیز آشنا میشود. این نگاه باعث میشود كتاب از یك شیء فرهنگی، به یك راهنمای عملی تبدیل شود.هدف ما این است كه اقتصاد قابل فهم، كاربردی و الهامبخش روایت شود.
سفری شنیدنی در دنیای كتاب
برنامه «زورق خیال» از رادیو نمایش با هدف ترویج فرهنگ كتابخوانی و آشنایی مخاطبان با نویسندگان معاصر ایران و جهان تولید میشود. این برنامه به تهیهكنندگی فرشاد آذرنیا و با اجرای ایوب آقاخانی پخش میشود. فرشاد آذرنیا، تهیهكننده برنامه «زورق خیال»، درباره شكلگیری این برنامه گفت: ایوب آقاخانی طرحی ارائه داد برای آشنایی جامعه با نویسندگان معاصر ایران و جهان. در این برنامه، هر روز از شنبه تا جمعه، فایلهای 15 دقیقهای كتابخوانی پخش میشود. اجرای دلنشین ایوب آقاخانی و انتخاب رمانهای جذاب، باعث شده زورق خیال برای شنوندگان خستهكننده نباشد و محبوبیت زیادی پیدا كند. همین ویژگیها تهیهكنندگی این برنامه را برای من نیز جذاب كرده است.