سیاست دور یك میز
گزارشی درباره برنامه‌ای است برای بازتعریف گفت‌وگوی سیاسی كه سعی می‌كند تحلیل را با روایت همراه كند .
1404/03/20
|
13:27
در دوره‌ای كه رسانه‌ها به ابزارهای غالب برای شكل‌دهی به افكارعمومی تبدیل شده‌اند، رسانه‌ای مانند رادیوتهران با توجه به جایگاه ویژه خود در میان مردم، مسئولیت سنگینی دارد: همزمان با ارائه اخبار و تحلیل‌ها، باید به نیازهای مختلف جامعه پاسخ دهد، چراكه صدای پایتخت شناخته می‌شود. در این راستا، برنامه‌ای به‌نام «دور یك میز» شكل گرفته كه به‌عنوان یك طرح نوآورانه، می‌خواهد سیاست را در دل مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی وارد كند.
این برنامه با طراحی متفاوت، سیاست را نه به‌صورت جداگانه و مجزا، بلكه به‌عنوان یك جزء جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره مردم ارائه می‌دهد. در این مسیر، اعضای اتاق‌فكر این برنامه به هم‌افزایی خاصی دست‌یافته‌اند تا آن را به یكی از جذاب‌ترین و پرمخاطب‌ترین برنامه‌های رادیوتهران تبدیل كنند.
*تلفیق سیاست با زندگی واقعی مردم
سیده‌فاطمه شعار، تهیه‌كننده برنامه در پاسخ به این پرسش كه دور یك میز چگونه شكل‌گرفت؟ می‌گوید: این پرسش كه چگونه می‌توان سیاست را به‌طور مؤثر و قابل‌فهم برای مردم وارد رسانه كرد، دغدغه اصلی ما در میز سیاست رادیوتهران بود. بسیاری از برنامه‌های سیاسی اغلب به كلی‌گویی یا جنجال‌های غیرضروری می‌افتند، اما ما در دور یك میز تصمیم گرفتیم كه سیاست را در تركیب با موضوعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بیاوریم، چراكه تهران، پایتخت كشوری اصیل، پویا و صاحب نشان در جهان است كه سیاست در همه اركان آن جای دارد.
دور یك میز نه‌فقط یك میزگرد سیاسی، بلكه بستری است برای گفت‌وگو درباره مسائلی كه زندگی مردم را شكل می‌دهد؛ با روایتی صریح، تحلیلی و تعاملی. این را سیده‌فاطمه شعار، تهیه‌كننده این برنامه رادیویی می‌گوید؛ برنامه‌ای كه با حضور كارشناسان سطح بالا و مسئولان تصمیم‌ساز، قصد دارد فاصله میان مردم و ساختارهای حاكمیتی را از مسیر رسانه كاهش دهد.
او در تشریح نگاه خود به تولید این برنامه می‌گوید: «یكی از چالش‌های ما در رادیوتهران، توزیع متوازن موضوعات میان حوزه‌های مختلف است. در بازبینی ساختار شبكه، متوجه شدیم كه سهم سیاست، آن‌هم از نوع تحلیلی و قابل‌فهم، در جدول‌پخش ما كمرنگ است. از این‌رو تصمیم گرفتیم برنامه‌ای طراحی كنیم كه هم در شأن رسانه باشد و هم پاسخگوی نیاز ذهنی مخاطب تهرانی؛ مخاطبی كه اغلب در مواجهه با رسانه، از پیچیدگی یا انتزاع موضوعات سیاسی گلایه دارد.»
شعار با تأكید بر تلفیق سیاست با سایر حوزه‌ها ازجمله اقتصاد، جامعه، فرهنگ و مدیریت شهری می‌گوید: «ما به‌جای برگزاری میزگردهای صرفا سیاسی، ساختار برنامه را طوری طراحی كردیم كه سیاست به درون بطن زندگی مردم كشیده شود. مثلا وقتی درباره مهاجرت یا بیكاری حرف می‌زنیم، تحلیل تصمیمات كلان سیاسی به‌صورت ضمنی در گفت‌وگوها تنیده می‌شود.»
از منظر فنی نیز دور یك میز تجربه‌ای متفاوت در تولید رادیویی محسوب می‌شود. او توضیح می‌دهد: «برنامه به‌صورت زنده و تركیبی پخش می‌شود، یعنی ما هم از ظرفیت‌های صوتی كلاسیك بهره می‌گیریم و هم ساختار تصویری را برای پلتفرم‌های شبكه‌های اجتماعی تولید می‌كنیم. زمان‌بندی دقیق، طراحی خط روایت، هماهنگی زنده با مهمانان و اجرای منعطف، همه بخشی از چالش‌ها و شیرینی‌های كار ماست.»
او در پایان به مهم‌ترین هدف برنامه اشاره می‌كند: «هدف ما، بازگرداندن عقلانیت و منطق گفت‌وگو به فضای رسانه‌ای كشور است. می‌خواهیم مردم نه‌فقط بشنوند، بلكه بفهمند و تصمیم بگیرند.»
*نه ژورنالیسم سطحی و نه ادبیات خشك دانشگاهی
«جدایی سیاست از زندگی مردم آن را به بازی نخبگان تبدیل می‌كند.» این جمله، شاه‌بیت نگاه دكتر علیرضا داوودی، استاد دانشگاه و سردبیر محتوایی برنامه دور یك میز است.
داوودی درباره ضرورت تولد این برنامه می‌گوید: «رادیوتهران به‌عنوان صدای پایتخت، نیازمند برنامه‌ای بود كه بتواند به زبان مردم، دغدغه‌های عمیق سیاسی را بازگو كند. اغلب رسانه‌ها یا گرفتار ژورنالیسم سطحی شده‌اند، یا درگیر ادبیات خشك دانشگاهی. ما در دور یك میز خواستیم راه سومی بسازیم: روایت عقلانی، مستند، و قابل گفت‌وگو از مسائل سیاسی.»
او تأكید می‌كند كه در سردبیری این برنامه، اصل اول «طراحی بحث» است، نه صرفا انتخاب موضوع. «من موضوع را انتخاب نمی‌كنم و به تعریف مسأله می‌پردازم. هر قسمت برنامه باید مسأله‌ای مشخص را هدف بگیرد، با گزاره‌های دقیق، زاویه‌های متنوع و البته گویندگان صاحب‌نظر، از اقتصاد گرفته تا عدالت اجتماعی، مهاجرت نخبگان یا حكمرانی محلی؛ همه اینها با ریشه‌های سیاسی گره خورده‌اند.»
از نگاه داوودی، یكی از نقاط تمایز دور یك میز در اعتماد به مخاطب است: «ما به شعور سیاسی شنونده احترام می‌گذاریم. مخاطب ما راوی نمی‌خواهد و بیشتر علاقه‌مند به تحلیل است. بنابراین، سطح تحلیل‌ها در این برنامه بالاست. حتی در موضوعات پیچیده و سنگین هم مسیر روایتگری حفظ می‌شود و مطالب به شكل قابل درك باقی می‌ماند.»
او درباره نحوه همكاری با مجری و تهیه‌كننده هم می‌گوید: «همكاری من با خانم شعار و آقای ماهر به‌عنوان تهیه‌كننده، آقای اشراقی در جایگاه كارشناس ــ مجری و خانم رهگذر به‌عنوان مدیر گروه، یك كار جمعی حرفه‌ای است. ما برنامه را با منطق محتوایی واحد اما با تنوع اجرایی می‌سازیم. این انسجام محتوایی در كنار انعطاف اجرایی، راز موفقیت برنامه است.»
*چالش‌های برنامه‌سازی در حوزه سیاست
فریدون ماهر ازجمله تهیه‌كنندگان باسابقه رادیوتهران است كه سابقه طولانی در ساخت برنامه‌های سیاسی رادیو دارد. او با شناخت دقیق از فضای سیاسی كشور و تجربه اجرایی در تولید برنامه‌های گفت‌وگومحور، در حفظ انسجام محتوایی و اجرایی برنامه نقش كلیدی دارد.
ماهر در توصیف كار خود می‌گوید: «تهیه‌كنندگی در برنامه‌ای مثل دور یك میز، صرفا مدیریت زمان یا چینش آیتم‌ها نیست؛ بلكه هنر خلق فضای گفت‌وگو با حفظ توازن میان چالش، تحلیل و اخلاق رسانه‌ای است. این برنامه به‌دلیل ماهیت سیاسی‌اش، از جنس مدیریت لحظه‌ای است. باید آماده مواجهه با واكنش‌های متنوع، گفت‌وگوهای داغ و گاه حساسیت‌های محتوایی باشید.»
او تأكید می‌كند: «آنچه در این برنامه اهمیت دارد، پیوستگی حرفه‌ای در نبود تهیه‌كننده اصلی است. مخاطب نباید تفاوتی در كیفیت احساس كند. این یعنی تهیه‌كننده باید هم به سبك برنامه وفادار بماند و هم انعطاف لازم برای اقتضائات روز را داشته باشد.»
*مجری در نقش تحلیلگر
«اجرا در برنامه‌ای مثل دور یك میز، نه‌فقط هنر واژه‌پردازی، كه مهارت درك، هدایت و خلق معناست.» این را محمدرضا اشراقی می‌گوید؛ كارشناس ــ مجری برنامه‌ای كه با حضور چهره‌های تخصصی و مسئولان، یكی از جریان‌سازترین تولیدات سیاسی و اجتماعی رادیوتهران شده است.
اشراقی در توصیف فضای برنامه می‌گوید: «ما وارد میدان تحلیل عمیق شده‌ایم. دیگر زمان گفت‌وگوهای تزئینی و بی‌اثر گذشته است. ما تلاش داریم از فرم عبور كرده و به محتوای ماندگار برسیم. مخاطب امروز، پرسشگر و پیگیر است، و از مجری توقع دارد زبان ذهن او باشد. وظیفه من، نه تزریق اطلاعات، بلكه تسهیل درك تحولات است.»
او به نقش متفاوت مجری در این قالب اشاره می‌كند: «برخلاف بسیاری از برنامه‌ها كه مجری صرفا معرفی‌كننده یا رابط است، در دور یك میز، مجری یك تحلیلگر فعال است؛ كسی كه باید هم بر محتوا، هم مهارت‌های ارتباطی و هم شجاعت طرح سؤال‌های سخت اشراف داشته باشد.»
اشراقی به همراهی و تعامل با تهیه‌كننده و سردبیر برنامه نیز اشاره می‌كند: «خانم شعار و آقای ماهر به‌عنوان تهیه‌كننده، نظم اجرایی برنامه را با ظرافت فوق‌العاده‌ای مدیریت می‌كنند و دكتر داوودی با نگاه عمیق تحلیلی، ستون‌فقرات محتوایی را می‌چیند. من در این مسیر باید تعادل میان تخصص و روایت را حفظ كنم. گاهی لازم است بحث چالشی باشد و گاهی نیز باید فرصت تنفس فكری برای مخاطب فراهم كرد.»
او در پاسخ به این كه آیا اجرای این برنامه برایش دشوار است یا لذت‌بخش می‌گوید: «تركیب هر دو. سخت است چون باید در لحظه تصمیم بگیری، واكنش نشان دهی، و گاهی مسیر بحث را عوض كنی. اما لذت‌بخش است چون مخاطب آن را جدی می‌گیرد. وقتی پیامی را می‌بینم كه می‌گوید «جواب سوالم را گرفتم» این یعنی مأموریت ما به نتیجه رسیده.»
*صریح و مردم‌محور
«در شبكه‌ای مثل رادیوتهران، نمی‌توان از مسئولیت اجتماعی رسانه غفلت كرد؛ به‌ویژه در حوزه‌ای مثل سیاست كه با تمام سطوح زندگی مردم درآمیخته است.» نوشین رهگذر، ازجمله مدیران باسابقه‌ای است كه سال‌ها تهیه‌كننده حرفه‌ای رادیو بوده و بیش از 23 سال سابقه برنامه‌سازی در رادیوتهران دارد و حالا به‌عنوان مدیر گروه كنار تیم برنامه دور یك میز را همراهی می‌كند. رادیوتهران، با همین نگاه راهبردی، از تولد و تداوم برنامه‌ای چون دور یك میز دفاع می‌كند؛ برنامه‌ای كه به گفته او «پاسخ دقیق رسانه‌ای به نیاز زمانه ما» است.
رهگذر در تشریح ضرورت طراحی چنین برنامه‌ای می‌گوید: «تهران، قلب تپنده ایران است؛ شهری با انبوهی از مسائل پیچیده، مردمی آگاه و توقعی بالا از رسانه. ما در اتاق‌فكر رادیوتهران احساس كردیم زمان آن رسیده كه رسانه رادیویی از لایه سطحی عبور كرده و به لایه تحلیل برسد؛ تحلیلی كه نه نخبگان را فراری دهد و نه مردم را سردرگم كند.»
او برنامه دور یك میز را تركیبی از چند سیاست محتوایی كلان می‌داند: «ما با این برنامه، سه هدف را دنبال می‌كنیم: نخست، پیوندزدن سیاست با دیگر حوزه‌ها مثل اقتصاد، فرهنگ و اجتماع؛ دوم، ارتقای سطح گفت‌وگوی رسانه‌ای میان مسئولان و مردم؛ و سوم، ایجاد یك مرجع گفت‌وگوی قابل‌اعتماد برای شنوندگان رادیوتهران.»
رهگذر درباره تیم تولید این برنامه نیز می‌گوید: «خانم سیده‌فاطمه شعار و آقای فریدون ماهر در جایگاه تهیه‌كننده، برنامه را با تسلط كامل پیش می‌برند. دكتر داوودی محتوای برنامه را از گزاره‌سازی نجات داده و به ساختار تحلیلی رسانده و آقای اشراقی هم در اجرا، پل ارتباطی حرفه‌ای میان مسأله و مخاطب است.»
او در پایان تأكید می‌كند: «دور یك میز، از برنامه‌هایی است كه می‌خواهیم نه‌فقط برای امروز، بلكه به‌عنوان یك الگو برای آینده رادیوتهران توسعه‌اش دهیم. الگویی كه نشان می‌دهد می‌توان هم حرفه‌ای بود، هم صریح و هم مردم‌محور.»
برش
ورود سیاست به لایه‌های مختلف زندگی
با ورود به فصل جدید فعالیت‌های رادیوتهران، «دور یك میز» به‌عنوان یك برنامه هدفمند، درصدد است سیاست را در لایه‌های مختلف زندگی شهری و اجتماعی درهم‌آمیزد. این برنامه كه با حضور كارشناسان برجسته و با رویكردی تحلیلی تولید می‌شود، نه‌تنها به‌دنبال روشن‌كردن ابعاد مختلف مسائل سیاسی است، بلكه می‌خواهد پیوندی محكم‌تر میان مردم و مسئولان از طریق گفت‌وگوی واقعی و مستند ایجاد كند.
این برنامه كه از شنبه تا چهارشنبه هر روز ساعت 12:30 به مدت 90 دقیقه روی آنتن می‌رود، در تلاش است تا جایگاه ویژه‌ای در رسانه‌های صوتی و تصویری به‌دست‌آورد و تجربه‌ای تعاملی، هوشمند و محتوایی برای مخاطبان ارائه دهد كه با آن درگیر شوند و به همین دلیل از ظرفیت تصویر برای ماندگاری بیشتر هم بهره گرفته است. علاقه‌مندان می‌توانند این برنامه را از طریق برنامه كاربردی ایران‌صدا و یا سایت رادیوتهران به نشانی radiotehran.ir هم ببینند و هم بشنوند.