امیر پارسی، هنرمند عرصه طنز رادیو، تلویزیون و تئاتر، بازیگر محبوب دهههای 60 تا 70 تلویزیون متولد 1334 است كه با بازی در ماجراهای «عبدلی و اوستا» و ایفای نقش آمیرزا یا اوستای خسیس عبدلی به شهرت رسید.
او دبیر بازنشسته ریاضی است و سالهاست درعرصه هنر فعالیت میكند. پارسی این روزها بیشتر در رادیو و تئاتر فعال است. پای صحبتهای این پیشكسوت عرصه هنر نشستیم تا برایمان از قصه شروع كار هنریاش، رسیدن به این نقش معروف و امروز روایت كند.
كار اصلیام در رادیو و تئاتر است
سر صحبت را با پارسی درباره شروع كار هنریاش باز میكنیم؛ اینكه چه سالی و چگونه كار در صداوسیما را شروع كرده، اگر دوباره به سالهای قبل برگرده باز وارد رسانه میشود یا خیر؟ این هنرمند پیشكسوت در پاسخ به این پرسشها بیان میكند: از سال 1353 فعالیت اصلیام را شروع كردم، اگرچه قبل از این زمان، در محیط دانشجویی به همراه جواد انصافی و دیگر دوستان تئاتر كار میكردم. اولین كارم در تئاتر وهمچنین دررادیو با آقای انصافی(بازیگرنقش عبدلی) بود. دربدو ورودم به صداوسیما سال 1356 وارد رادیو شدم. «راه شب» اولین برنامهای بود كه در رادیو داشتم. كمكم وارد تلویزیون شدم و تا سال 1368 نتوانستم با رادیو كار كنم تا این كه با برنامه «صبح جمعه» مجدد به رادیو دعوت شدم. در پاسخ به این پرسش كه آیا از شغلم راضی هستم یا این كه اگر به سالهای قبل برگردم مجدد كار در رسانه را انتخاب میكنم یا خیر، باید بگویم كه فرهنگیام و بازنشسته آموزشوپرورش هستم. دبیر ریاضی دوره دبیرستانها و پیشدانشگاهی بودم كه پس از 32 سال خدمت در آموزشوپرورش سال 1387 بازنشسته شدم.بازیگر پیشكسوت رادیو و تئاتر در ادامه میافزاید: مجموعه «عبدلی و اوستا» برای اولینبار در نوروز سال 1368 از تلویزیون پخش و آن زمان این كار خیلی دیده شد. بعدها تصمیم گرفتیم عبدلی و اوستا را در برنامه رادیویی «صبح جمعه با شما» نیز اجرا كنیم.
ایفای نقش در شهر فرنگ و صبامك
پارسی بابیان فعالیتهای این روزهایش در رادیو عنوان میكند: درحال حاضر دررادیوبا شبكه رادیویی صبا «شهر فرنگ» همكاری میكنم، این جُنگ مفرح با بخشیهای جذاب نمایشی و پخش ترانههای نشاطآفرین با بیان طنز هر روز از ساعت 9 تا 10 صبح به نقد مسائل سیاسی، اقتصادی، ورزشی و اجتماعی میپردازد. بهجز نقشهای متغیری كه در این برنامه اجرا میكنم، ایفاگر نقش آقارحیم هستم كه خیلی دنبال صرفهجویی آب، برق و گاز است. در برنامه دیگری هم با عنوان «صبامك» نقشآفرینی میكنم كه شنبه تا چهارشنبه ساعت 8 تا 8:30 از رادیو صبا به تهیهكنندگی محمد اوزی روی آنتن میرود. این برنامه از قدیمیترین برنامههای رادیو صباست كه از اولین روزهای راهاندازی این شبكه همیشه همراه مخاطبان بوده. در این برنامه تلاش میشود با طرح چالشهای مختلف اجرای نمایشهای كوتاه، داستانخوانی و بازخوانی لطیفههای ارسالی مخاطبان تعامل بیشتری با آنها داشته باشیم. در حال حاضر كار تلویزیونی ندارم، گاهی به مناسبتها و اعیاد دعوتم میكنند اما كار اصلیام در تئاتر و رادیوست. وی در ادامه درباره فعالیتهایی كه امسال در تئاتر داشته است، اشاره میكند: در تئاتر فعال هستم، معمولا سالی دوسه برنامه دارم. امسال دو برنامه داشتم. یك تئاتری به نام «بادبزن خانم ویندر میر» اثری از اسكار وایلد به كارگردانی وحید اخوان بود كه در فرهنگسرای ارسباران اجرا شد، البته قرار شده اردیبهشت سال1404 هم در تالار حافظ روی صحنه برود. تئاتر دیگری را هم كه سنتی ایرانی بود با عنوان «بمون، بخون، بخندون» به نویسندگی و كارگردانی سمیه مهری در تماشاخانه سنگلج به همراه جواد انصافی و دیگر دوستان اجرا كردیم. بازیگر طنز رادیو و تلویزیون درباره این كه به چه علت كار سینمایی نداشته، توضیح میدهد: در سینما یك تجربه بیشتر ندارم، آن هم برای سالهای قبل است. چون فرهنگی بودم، نمیرسیدم و فرصت نمیكردم، نه اینكه برای سینما رفتن ناز كنم اینگونه نبود. خیلی پیشنهاد داشتم. مثلا برای یك كار سینمایی باید دو ماه برای ضبط به شهرستان میرفتم، واقعا نمیتوانستم. حتی همین تئاتریها و تلویزیونیها هم چون میدانستند كه آموزش و پرورشی هستم، زمانهایی از من استفاده میكردند كه كلاسها تعطیل بود. بعدازظهرها كار میكردم و شاید برای همین هم كار سینمایی انجام ندادم.
لزوم شغل دیگر كنار بازیگری
پارسی باور دارد كه باید شغل دیگری هم كنار بازیگری داشت تا گذران زندگی آسانتر شود. وی میگوید: بازیگران باید در كنار هنر همیشه شغل دیگری هم داشته باشند تا اگر در حرفه بازیگری دعوت به كار نشدند، بتوانند گذران زندگی كنند. از آنجا كه با حقوق بازنشستگی نمیتوان گذران زندگی كرد، باز كارم را ادامه دادم.
بازیگر پیشكسوت تلویزیون در ادامه با پاسخ به این پرسش كه مهمترین دلیل ماندگاری برنامههای پرمخاطب و ماندگار در گذشته چه بود؟ توضیح میدهد: به نظرم اصل ماجرا اینگونه بوده كه در گذشته تولیدات زیاد نبود، بنابراین خیلی روی برنامهها و كیفیت آنها تاكید میكردند و هر برنامهای را پخش نمیكردند. خوب به یاد دارم زمانی كه اوج كار ما بود و هر شب در تلویزیون برنامه داشتیم، دو كانال بیشتر نبود و بعدها به پنج و شش كانال افزایش پیدا كرد. آن زمان تمام بازیگران، نویسندهها و كارگردانها دنبال این بودند كه واقعا كارشان را به نحو احسن انجام دهند، از این بابت برنامهها خیلی پرمخاطب میشد و مردم پای برنامههای مینشستند و آنها رانگاه میكردند.به نظرم اگرتعداد برنامهها راكم كنند،بیشك كیفیت كاربالا خواهدرفت وبرنامههاگزیده خواهد بود.پارسی درخصوص این كه برای حفظ و جذب مخاطبان میشود بیشتر از برنامههای طنز استفاده كرد؟ پاسخ میدهد: به نظرم اینگونه نیست كه برای جذب مخاطب فقط برنامههایی با محوریت طنز تهیه و پخش شود، مردم تمام داستانهای سریالهای دهه 60 را خوب به یاد دارند. هنوز كه هنوز است، اگر برنامهای از شبكه آیفیلم پخش شود، مردم میبینند و لذت میبرند. باید در محتوای برنامهها همه چیز گنجانده شود. زندگی حول محور تمام اتفاقات میگردد. اتفاقات فقط طنز نیست، طنز هم یك بخشی از زندگی انسانهاست. باید كیفیت برنامهها را بیشتر كرد.
رادیو مسیر خوبی را طی میكند
بازیگر طنز رادیو و تلویزیون در پاسخ به این پرسش كه به نظر شما در دنیای امروزی كه دسترسی به انواع و اقسام رسانهها و كانالها آسان شده، رادیو در زندگی مردم تا چه اندازه نقش دارد؟ توضیح میدهد: اگر چه دسترسی به انواع و اقسام رسانهها و شبكههای اجتماعی زیادشده اما رادیو خیلی مسیر خوبی را طی میكند و وضعیت خیلی خوبی دارد. بهشخصه هنوز حضور پررنگ رادیو را در خانهها و ماشینها میبینم. اكثر مردم در ماشین، مغازه، خانهها و... رادیو گوش میدهند. اگر رادیو، رابطهاش را با مردم بیشتر كند، موفقتر خواهد بود. وی در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به اینكه در گذشته بیشتر برنامههای رادیویی میدانی اجرا میشد، میافزاید: ما در گذشته بیشتر كارهای محیطی و میدانی داشتیم؛ برای اجرای برنامهها به پاركها و بوستانها میرفتیم و با مشاركت و حضور مردم برنامه را اجرا میكردیم، هم خودمان و هم مردم بیشتر لذت میبردیم. به نظرم اگر مثل گذشته رادیو بیشتر در میان مردم باشد، بیشك موفقتر خواهد بود.
رسانهای بر پایه عشق و زندگی
پارسی درباره این كه مهمترین مؤلفه و ویژگی شاخص كار در رادیو چیست و بازیگران بهویژه كسانی كه كار طنز میكنند چگونه در این عرصه ماندگار شدند؟ عنوان میكند: همیشه گفتهام كه رادیو بر دو پایه عشق و زندگی استوار است. پیشتر هم گفتم كار در رادیو سختتر از هنرهای نمایشی است.ازسال1353 تا الان طنز كارمیكنم، كارطنز رادیویی خیلی متفاوت است؛ چرا كه طنزپرداز باید ذائقه مخاطبش را بشناسد، دوم اینكه حس پشت كارش باشد و چیزهایی را كه میگوید به دل مخاطب بنشیند.وقتی از پارسی میپرسیم خاطرهای از اولین بازیاش دارد؟ میگوید: روزی كه وارد كار تئاتر شدم، خوب به یاد دارم یك نمایشی بود كه اصلا حرف نمیزدم. فقط یك ظرف انگور دستم بود، پادشاه میآمد و میگفت: غلام انگوری، انگور بده، من ظرف را میآوردم جلو، انگور را میچید و میخورد.
یا زمانی كه اجرای برنامه «جمعه ایرانی» را برعهده داشتم، همه آن برایم خاطره است؛ همه قدیمیها دور هم جمع میشدیم، گل میگفتم و گل میشنیدیم. یاد خاطرههای قدیم میافتادیم، خیلی خوش بودیم. همه اینها خاطره است.
پارسی درخصوص این پرسش كه كدام یك از اعضای خانواده كار شما را دنبال میكند؟ تعریف میكند: همسرم كه از اول آموزش و پرورشی بود. در مقطع تحصیلی دبستان تدریس میكرد. چند سالی است كه بازنشسته شده. دو پسر و یك نوه دارم كه كارم را دنبال نكردند. اوایل پسر كوچكم یكی دوتا كار انجام داد؛ چون استعداد داشت خیلی دنبالش آمدند اما خودم نگذاشتم. گفتم كه از درس و زندگی میافتی. پیشنهاد كردم اگر میخواهی این كار را ادامه دهی باید تحصیلاتت را ادامه بدهی. بالاخره رفت سراغ كار خودش، اما یك نوه كوچك دارم كه با وجود این كه 11 سال بیشتر ندارد خیلی علاقهمند است و از حالا كارهای نریشن انجام میدهد و برای مدرسه میفرستد. حتی نمایشنامهخوانی میرود.
رفیق یا اولین مشوق
بازیگر نقش آمیرزا با بیان توصیههایی پیرامون موفقیت درعرصه اجتماع و درزندگی شخصی صحبتهایش را اینگونه ادامه میدهد: انسانیت خیلی مهم است. «سعدیا مرد نكونام نمیرد هرگز/ مرده آن است كه نامش به نكویی نبرند» نیك زندگی كردن، با مردم مدارا كردن، خوب بودن، انسانیت به خرج دادن در یك لفظ، «انسانیت» است كه پابرجا خواهد بود؛ مثلا پس از سالها میبینیم یاد و خاطره مرحوم تختی هنوز در ذهنها زنده است. در زندگی هم باید شرافت داشت. برای شرافت هم كاری نباید كرد جز اینكه انسانیت به خرج دهیم. اینگونه است كه موفقیت حاصل میشود. پارسی درباره اینكه چه كسانی در موفقیتش نقش داشتند، میافزاید: اولین شخصی كه به ذهنم خطور میكند جواد انصافی است، در كودكی و نوجوانی تئاتر كار نمیكردم اما انصافی از بچگی كار تئاتر را شروع كرده بود، بهواسطه او بعد از دیپلم، سال 1353 وارد تئاتر شدم. اولین كسی كه در این كار مشوقم بود جواد انصافی دوست قدیمی و پیشكسوت بازیگری تئاتر، رادیو و تلویزیون است. بالاخره نمیتوان از كسانی كه در كارم یاریام كردند گذشت مثل مرحوم فنیزاده كه خیلی برایم زحمت كشید یا مثلا خانم خجستهكیا در دوران جوانی خیلی در تئاتر به كمك من آمد. محمد عیوضی یكی از اساتیدی بود كه خیلی به گردنم حق داشت، در واقع همهكاره تیم عبدلی و اوستا بود. همچنین مرحوم صادق عبداللهی، طنزپرداز، نویسنده و كارگردان صدا وسیما كه نویسندگی صبح جمعه با شما را بر عهده داشت. خودم را خیلی مدیون این استادان میدانم.
پایداری تا رسیدن به هدف
پارسی در پاسخ به این پرسش كه به علاقهمندان بازیگری و اجرا چه توصیه یا پیشنهادی دارد، بیان میكند: قبل از شروع فعالیتهایم در رادیو، تصور میكردم كه كار كردن در این زمینه بسیار ساده است، اما زمانی كه كارم را در رادیو آغاز كردم، متوجه شدم این كار واقعا دشوارتر از هر فعالیت نمایشی دیگری، از جمله تئاتر، تلویزیون و سینماست. در گذشته هر كسی به همین راحتی نمیتوانست وارد رادیو شود اما در حال حاضر رادیو همه جوانها را دربرگرفته و راه برای جوانان باز است. علاقهمندان این حرفه باید كمی صبور باشند، جوانهای امروزی خیلی زود میخواهند به نتیجه برسند، یعنی میخواهند راه صدساله را یكشبه طی كنند. باید بدانند كه كار هنر به هیچوجه اینگونه نیست؛ باید تحصیلات مرتبط داشته باشند یا اینكه در كلاسهای آموزشی شركت كنند، بیاموزند و تجربه كسب كنند.در گذشته زمان ما كلاسهای بازیگری و كارگاههای آموزشی بازیگری یا اجرا نبود، خودمان باید كارها را میدیدم، كار میكردیم تا ببینند استعداد داریم یا خیر. وقتی موردپسند واقع میشدیم ما را به كار دعوت میكردند. در حال حاضر شرایط تغییر كرده، باشگاههای مخاطبان راهاندازی شده و افرادی كه استعداد دارند جذب میشوند یا جشنوارههای مختلفی كه در رادیو با هدف استعدادیابی نیروهای جوان و خوشذوق برگزار میشود، خیلی خوب است. در برنامههایی كه در قالب مسابقه گویندگی در رادیو برگزار میشود، جوانها میتوانند شركت كنند. اگر خوب باشند، انتخاب میشوند و وارد رادیو خواهند شد. امیدوارم جوانهایی كه میآیند یك مقدار پایداری داشته باشند تا بتوانند وارد صحنه شوند.
بیشتر به تئاتر علاقهمندم
این بازیگر اوقات فراغتش را هم با كاردررادیو وایفای نقش در تئاترمیگذراند وعنوان میكند: كاردررادیو وتئاتر جزو دلمشغولیهای این روزهایم است. بیشتر به تئاتر علاقهمند هستم. خیلی دعوتهای تئاتری دارم، میروم و از نزدیك كار دیگر دوستان را میبینم. گاهی اوقات با بچههای تئاتر كار میكنم و گاهی هم خودم كار نمایش دارم. وقتی از پارسی میپرسیم كه چقدر اهل مطالعه است و مطالعه در كارش چه نقشی دارد، پاسخ میدهد: مسلما برای كار ما مطالعه بسیار ضروری است؛ كار هنر به مطالعه نیاز دارد. كتابهای مختلفی را میخوانم بهویژه كتابهای تئاتری كه درباره فنبیان است یا نمایشهای تئاتر میخوانم. خیلی مطالعه میكنم. به رمان هم خیلی علاقه دارم. كتابخانه بزرگی دارم كه در آن كلی كتاب خوانده شده و البته خوانده نشده هم هست كه سعی میكنم آنها را بخوانم. وی میگوید: در سال پیشرو آرزوی موفقیت برای همه مردم ایران بهویژه بچههای هنری میكنم. امیدوارم هنر این جوانها دیده شود از ما كه گذشت، انشاءا... سال آینده هنر این جوانها بیشتر دیده شود.