روایت لاله اكبری، مجری شبكه رادیویی جوان از سال‌ها كار حرفه‌ای‌اش رادیو برایم شغل نبوده همیشه شوق بوده

یكی ازمجریان و گویندگان با سابقه رادیو لاله اكبری است. او كه كارش را ازدهه70 در رادیو و تلویزیون مركز اصفهان و تهیه‌كنندگی برنامه‌های رادیویی شروع كرد درتهران با گویندگی، آن هم دربرنامه‌های شبكه رادیویی جوان میان علاقه‌مندان شناخته شد. «چهارسو»، «هزار پنجره»، «با من ورق بزن» و «رادیوچی» تنها نام برخی از این برنامه‌هاست. او در گفت‌وگو با قاب كوچك از مسیری كه طی كرده و ویژگی‌های گویندگانی صدای‌ ماندگار می‌گوید.

افتخار می‌كنم مجری رسانه‌ملی هستم
لاله اكبری، مجری باسابقه رادیو برای مخاطبان شبكه رادیویی جوان، صدایی آشناست. این گوینده در پاسخ به اولین پرسش كه از چه سالی و چگونه كار در صداوسیما را شروع كرده و چه كسانی در این راه مشوق او بودند، می‌گوید: از طریق تست صدا سال 1370 وارد مركز صداوسیمای اصفهان شدم. در دوران دبیرستان یك معلم پرورشی داشتیم كه علاقه‌مندی‌ام به این حرفه را شناسایی كرد. به كمك یكی دو تا از معلم‌های دیگر با صداوسیمای مركز اصفهان ارتباط گرفتم و شرایطی فراهم شد تا تست بدهم. خوشبختانه پذیرفته شدم و كار در رادیو را آغاز كردم. مشوق‌های اصلی‌ام معلم‌های عزیزم در دوران دبیرستان بودند كه خیلی به من كمك كردند تا این راه را انتخاب كنم. از شغلم رضایت دارم و خیلی افتخار می‌كنم كه گوینده و مجری رسانه‌ملی هستم. اگر باز هم بخواهم به سال‌های قبل برگردم مطمئنا كار در رسانه، یكی از شغل‌هایی است كه انتخاب می‌كنم. شاید اگر تجربه الان را با خودم ببرم، كمی متفاوت‌تر كار خواهم كرد. شاید كارهایی كه انجام داده‌ام را تكرار نكنم یا راه‌های بهتری را انتخاب كنم. ولی بی‌تردید باز هم در كار رسانه فعالیتم را ادامه می‌دادم، چون خیلی دوستش دارم و خیلی چیزها یاد گرفتم.

رادیو، شكل‌دهنده اصلی فرهنگ عامه
اكبری با ارائه تعریفی از رادیو و این‌كه رسانه‌های امروز تا چه میزان در افكار عمومی تأثیرگذار هستند، بیان می‌كند: رادیو بی‌تردید یك رسانه مهم ارتباطی است كه در طول زمان به یكی از مهم‌ترین ابزار اطلاع‌رسانی، سرگرمی و آموزشی تبدیل شده‌؛ به طوری كه رادیو با تعامل خاص و كم‌نظیری كه با فرهنگ عمومی مردم پیدا كرده، یكی از شكل‌دهنده‌های اصلی فرهنگ عامه در دنیای امروز و وسایل ارتباط‌جمعی است. به نظرم همچنان یك ابزار قدرتمند و محبوب برای كسانی است كه به محتوای صوتی قابل دسترس، نیاز دارند.رادیو از دیرباز تأثیر قابل‌توجهی برای افكار عمومی داشته و هنوز هم ابزاری تأثیرگذار در شكل‌‌گیری نگرش، باورها و رفتارهای اجتماعی دارد. انتقال سریع اطلاعات و اخبار، ایجاد دوستی، اتحاد و همبستگی اجتماعی و مردمی، تأثیرگذاری اقتصادی از طریق تبلیغات رادیویی، ایجاد فضای باز برای طرح ایده‌ها و بحث‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بخش مهمی از نقش رادیو در جامعه است. بیشتر اوقات وقتی تنها هستم و كارهای خانه را انجام می‌دهم یا زمانی كه رانندگی می‌كنم، رادیو گوش می‌دهم. هنوز به آن علاقه‌مندم و خیلی دوستش دارم.

حضور در تلویزیون
او در پاسخ به پرسش ما كه این روزها به چه فعالیتی مشغول است، می‌گوید: این روزها چند دوره آموزشی می‌گذرانم كه البته شامل فعالیت‌های هنری (صنایع دستی) است. زمانی كه اوقات فراغتی دارم، ترجیح می‌دهم به فعالیت‌های هنری بپردازم.اكبری درباره شبكه‌ها و برنامه‌هایی كه اجرا می‌كند توضیح می‌دهد: شبكه اصلی‌ام كه در آن فعالیت می‌كنم رادیو جوان است. زمانی كه شبكه رادیویی ورزش در سال 1378 افتتاح شد این افتخار را داشتم با این شبكه همكاری‌ام را آغاز كنم. شبكه رادیویی سلامت و شبكه جهانی صدای آشنا زمانی كه راه‌اندازی شدند، برخی گوینده‌ها به‌عنوان نیروی كمكی كارشان را در این شبكه‌ها شروع كردند. این توفیقی برایم بود كه این فعالیت‌ها را داشته باشم، البته این روزها در شبكه‌های رادیویی پیام و آوا هم فعالیت می‌كنم.وی در پاسخ به این پرسش كه آیا جز رادیو در تلویزیون هم تجربه اجرا داشته یا خیر؟ عنوان می‌كند: سال‌های 1378 و 1379 در شبكه دو اجرای برنامه «تصویر زندگی» را بر‌عهده داشتم و در كنارش ویژه‌برنامه‌های جشنواره‌های مختلف مستند را از شبكه چهار اجرا می‌كردم.پس از آن در دهه 1380 گفته شد كه مجریان رادیو نمی‌توانند هم در تلویزیون و هم در رادیو اجرا داشته باشند؛ بنابراین كار در رادیو را انتخاب كردم و همان سال‌ها در رادیو ماندم. پس از سال‌ها گوینده‌ها می‌توانند هم رادیو و هم در تلویزیون اجرا داشته باشند. پیشنهاد برنامه‌های تلویزیونی داشتم اما ترجیحم این است همچنان در رادیو فعالیت كنم.

مشاركت شنوندگان
اكبری درباره این‌كه یك برنامه رادیویی خوب در دنیای امروز كه دسترسی به انواع و اقسام رسانه‌ها و كانال‌ها آسان شده، چه ویژگی‌ها و مشخصه‌هایی باید داشته باشد، صحبت می‌كند و می‌افزاید: یك برنامه خوب رادیویی باید ویژگی‌های مختلفی داشته باشد، اول از همه دارای محتوای ارزشمند و جذاب باشد كه شامل اطلاعات مفید، آموزنده و سرگرم‌كننده متناسب با علایق و نیازهای شنوندگان است. دومین مورد كه بسیار مهم است داشتن تیم برنامه‌ساز قوی، حرفه‌ای و توانمند است، از نویسنده گرفته تا گوینده و تهیه‌كننده كاربلد. مورد سوم تعامل با شنوندگان است. بی‌تردید مشاركت شنونده‌ها، شنیدن نظرات و پیشنهادهای آنها می‌تواند در بهتر شدن برنامه به برنامه‌ساز كمك كند. یكی دیگر از موارد مهم كه به نظرم به هیچ عنوان نباید از نظر دور داشت، این‌كه برنامه كیفیت فنی مناسبی داشته باشد، چون رادیو از طریق صدا به گوش شنونده‌ها می‌رسد‌؛ پس صدابرداری باكیفیت، جلوه‌های صوتی مناسب، موسیقی و ضبط خوب در طول برنامه در جذب مخاطب بسیار تأثیرگذار خواهد بود.

راز برنامه‌های ماندگار
مجری رادیو پیام و آوا مهم‌ترین دلیل ماندگاری و تكراری‌نشدن برنامه‌های پرمخاطب و ماندگار را در انتخاب یك تیم حرفه‌ای و كاربلد می‌داند و تصریح می‌كند:به نظر من، برنامه‌هایی ماندگار و به‌یادماندنی هستند كه موضوعات جذاب و به‌روز را انتخاب می‌كنند. این برنامه‌ها به یك تیم تحقیقاتی قوی و حرفه‌ای نیاز دارند كه ارتباط نزدیكی با مخاطبان برقرار كنند. خلاقیت و نوآوری در كارهای آنها به وضوح مشهود است و همچنین به نظم در پخش و كیفیت برنامه در طول زمان اهمیت زیادی می‌دهند. بدون شك، این رویكرد باعث حفظ مخاطبان و جذب شنوندگان وفادار می‌شود. نمونه‌اش برنامه «قصه ظهر جمعه»، «راه شب» و «بعد از سلام» است كه از سال‌های قدیم پخش می‌شود و شنونده‌ها ساعت و زمان پخش آن را فراموش نمی‌كنند و هنوز با شنیدن این برنامه‌ها وجودمان لبریز از شور، شوق و خاطره می‌شود.

لازم است، كافی نیست
برخی باور دارند كه اگر صاحب صدای خوبی هستند، می‌توانند در رادیو یا دیگر رسانه‌های شنیداری برنامه اجرا كنند یا به‌عنوان مجری و دوبلور به فعالیت مشغول شوند. اكبری اما نظری متفاوت دارد و این موضوع را لازم می‌داند، نه كافی. این مجری رادیو توضیح می‌دهد: صدای خوب گرچه برای یك گوینده الزامی است اما كافی نیست. جنس صدای خوب برای گوینده امتیاز مهمی است اما یك گوینده حرفه‌ای باید به مهارت‌های دیگر همچون بیان واضح، تسلط برای ادای كلمات، لحن مناسب، استفاده درست از تاكیدها برای تأثیرگذاری بیشتر، فن بیان و مهارت در انتقال مفاهیم تسلط داشته باشد. علاوه بر اینها‌؛ مدیریت احساسات، داشتن آگاهی و دانش كافی، تعامل و هوش ارتباطی، توانایی برقراری ارتباط با مهمانان و شنوندگان، از همه مهم‌تر داشتن اخلاق حرفه‌ای و تعامل با همكاران است. وی با توصیه‌هایی به علاقه‌مندان گویندگی و اجرا ادامه می‌دهد: گویندگی و اجرا كار بسیار جذابی است، ولی آن چیزی كه شما از دور می‌بینید، می‌شنوید و آنچه كه اتفاق خواهد افتاد، خیلی فرق می‌كند. در حال حاضر خوشبختانه همه چیز فراهم است تا علاقه‌مندان بتوانند خودشان را محك بزنند و با حضور در كلاس‌های آموزشی خوب و معتبر دوره ببینند. ولی گوشه ذهن‌تان باشد اجرا اصلا كار ساده‌ای نیست، بسیار كار پرزحمت و پراسترسی است. برای این‌كه گوینده خوب و ماندگاری شوید، باید تلاش زیادی كنید، مانند هر كار دیگری، اگر می‌خواهید موفق شوید، باید زحمت بكشید.

با مخاطبانم در تعامل هستم
اكبری درخصوص مهم‌ترین مؤلفه و ویژگی شاخص كار اجرا در رادیو و این كه گویندگان و مجریانی كه در این عرصه ماندگار شدند، چه ویژگی‌هایی داشتند، بیان می‌كند: در اجرا صادق، صمیمی و خیلی با مخاطبانم در تعامل هستم. آنها را از ته قلبم دوست دارم. در اجرا به این موارد خیلی توجه می‌كنم. كارم را خیلی دوست دارم و در طول سال‌های فعالیتم با اشتیاق و شوق به انجام آن ادامه داده‌ام. رادیو هیچ‌وقت برای من شغل نبوده، همیشه شوق بوده و افتخار می‌كنم هر لحظه‌ای كه در رادیو اجرا داشتم، آن لحظه را زندگی كردم و با همه وجودم لذت بردم، اینها چیزهایی بوده كه در رادیو كسب و در اجرای هر برنامه تجربه كرده‌ام.

استفاده از موسیقی‌های جدید
مجری رادیو جوان با بیان راهكارهایی برای شنیده‌شدن برنامه‌ها و جذب مخاطبان جدید می‌افزاید: برای جذب مخاطب جدید، برنامه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شود كه هم جذابیت و هم محتوای مناسب را ارائه دهد و هم تعامل خوبی با شنونده‌ها داشته باشد‌؛ مثلا یكی از علاقه‌مندی‌های جوانان امروز موسیقی است، پس استفاده از موسیقی جدید و البته پرمحتوا می‌تواند در جذابیت برنامه تأثیرگذار باشد. البته قبول دارم با آگاهی‌بخشی باید سطح سلیقه مخاطب را بالا برد اما به هر حال باید به سلایق مخاطب توجه كرد. برنامه‌های تعاملی مبتنی بر شبكه‌های اجتماعی، استفاده از نظرسنجی‌ها و چالش‌های آنلاین و شركت جوانان در این نوع از تعاملات اجتماعی می‌تواند بر حضور بیشتر آنها تأثیرگذار باشد. طرح مباحث روز با حضور مهمانان مطلع، فعالان فرهنگی و افراد موفق می‌تواند جوانان را به شنیدن رادیو ترغیب كند. با وجود رسانه‌های فعال ارتباط‌جمعی و تعددی كه در این حوزه وجود دارد، هنوز هم كه بحث داغ و جذابی در رادیو مطرح شود، خیلی زود این بخش از برنامه بین جوان‌ها دست به دست می‌شود. سبك داستان‌گویی جذاب و مدرن هم می‌تواند شنوندگان را درگیر خودش كند، چون ما شرقی‌ها خیلی به داستان علاقه‌مندیم و البته قصه‌گوهای خوبی هم هستیم. این شیوه برنامه‌سازی مبتنی بر ارائه محتوای نوین و مرتبط با دنیای امروز باید باشد، چاره‌ای نداریم جز شناخت دقیق سلایق، علایق و نیازهای نسل جدید و البته به‌روز‌رسانی مداوم محتوا و انعطاف‌پذیری برای تغییر و رشد این‌گونه است كه می‌توانیم مطمئن شویم كه برنامه‌های تكراری و كلیشه‌ای نخواهیم ساخت و نخواهیم داشت.

استقبال از برنامه‌های كپسولی
مخاطبان امروز و دیروز با یكدیگر تمایز دارند و دلیلش را می‌توان گسترش استفاده و در دسترس بودن شبكه‌های اجتماعی مجازی و تولید و انتشار محتواهای كوتاه دانست. اكبری درباره تمایز میان مخاطبان دیروز و امروز می‌گوید: مخاطبان قدیمی بیشتر موسیقی‌های قدیمی و كلاسیك، گفت‌وگوهای طولانی و نمایش‌های رادیویی دوست دارند، چون اغلب در كنار كار روزمره یك رادیو روشن بود. رادیو یكی از ملزومات اصلی زندگی قدیم بود. همه رادیو داشتند، اما جوان‌های امروزی برنامه‌های با شتاب بیشتر می‌خواهند و نیاز دارند كه با نوآوری، خلاقیت بیشتر و با استفاده از جلوه‌های صوتی اطلاعات به‌روز و بیشتری در اختیارشان قرار بگیرد. به قولی، امروزی‌ها برنامه‌های كپسولی را خیلی دوست دارند. وی ادامه می‌دهد: رسیدن به موفقیت دركاروهم در زندگی شخصی نیازمند مدیریت زمان، انرژی و هدف است. من باید یاد بگیرم كه چگونه وظایفم را اولویت‌بندی كنم، اگر كاری به من واگذار شده به طور تمام و كمال انجام دهم. مسئولیت‌پذیر باشیم، هم درزندگی اجتماعی و هم درزندگی خانوادگی باید به سلامت روحی و جسمی‌ هر دو توامان توجه كنیم. زمانی را برای استراحت و همچنین برای ورزش، مطالعه، فعالیت‌های هنری و شخصی، حتی تفریح اختصاص داده و مرزبندی درستی انجام دهیم. برای رسیدن به اهداف شخصی و شغلی‌مان باید به گونه‌ای اولویت‌بندی كنیم كه در پایان رضایتمندی فردی و قلبی داشته باشیم و همچنین باید بتوانیم استرس راكه البته ذات زندگی پردغدغه امروزی است،مدیریت كنیم.باید بتوانیم روابط عاطفی و معاشرت‌های دوستانه و خانوادگی را تقویت كنیم و... اینها از جمله مواردی است كه می‌تواند در عرصه اجتماعی و هم كار، باعث موفقیت‌مان شود.

هر سخن كز دل برآید لاجرم بر دل نشیند
وقتی حدود 30 سال از عمرت را در رسانه می‌گذرانی، حتماخاطرات فراوانی در این فضا برایت رقم می‌خورد. اكبری با بیان خاطره‌ای شیرین از اجرا می‌افزاید: در اجرا خاطرات زیادی دارم، شاید برخی از آنها را فراموش كرده‌ام اما بعضی‌ها در ذهنم پررنگ است. یك خاطره را كه هیچ‌وقت فراموش نمی‌كنم این‌كه، روز عید سعید قربان یك ویژه‌برنامه از شبكه رادیویی جوان داشتم، در آن برنامه درباره قربانی‌كردن یك گوسفند برای حاجی‌ها صحبت می‌كردم و این‌كه تمایلات نفسانی و عادات بدمان را قربانی كرده و ازامروز جور دیگری به زندگی نگاه كنیم. گویا راجع‌به این موضوع خیلی صحبت داشتم و خیلی صادقانه با شنونده‌ها صحبت می‌كردم. یكی از شنوندها در تاكسی این حرف‌ها رامی‌شنود. او كه ازهمسرش دلخوراست ومنزل را ترك كرده، وقتی این موضوع رامی‌شنود ازتصمیمش صرف‌نظر می‌كند و تصمیم می‌گیرد واقعا دلخوری‌هایش را زیر پا بگذارد و با همسرش آشتی كند. هر سخن كز دل برآید لاجرم بر دل نشیند. از این موضوع دو سال می‌گذرد من بدون این كه مطلع باشم با این خانم كه شنونده ما بوده آشنا شدم، بدون این كه از شغل همدیگر خبر داشته باشیم و... خلاصه این كه درادامه این ماجرا دوستی پایدار، محكم و ارزشمندی بین ما شكل گرفت و با همدیگر دوست هستیم. بسیاری از این مباشرت‌ها، دوستی‌ها و... از رادیو شكل گرفته كه برایم باقی مانده،به آنها بسیار افتخار می‌كنم و برایم ارزشمند است.