با حضور نمایندگان نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری؛ هنر و راهبردهای دولت آینده بررسی شد

برنامه «پاستور شماره 14» در این قسمت از سری مناظره های معاونت صدا از شبكه رادیویی نمایش با موضوع هنر و بررسی راهبردهای دولت آینده با حضور سعید الله بداشتی نماینده ستاد مسعود پزشكیان، میثم زندی نماینده ستاد مصطفی پورمحمدی، مهدی صادقی كجانی نماینده ستاد علیرضا زاكانی، محمد كرم اللهی نماینده ستاد امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و مهدی فرجی برزگر نماینده ستاد محمدباقر قالیباف به روی آنتن رفت.

مدل تصدی‌گری دولت، دغدغه اصلی هنرمندان
سعید الله بداشتی مهم‌ترین مشكلات و موانعی كه جامعه هنر با آن مواجه است اشاره و عنوان كرد: جامعه هنری ما نیاز دارد با شخصیت‌ها و مدیرانی مواجه باشد كه به معنای واقعی هنر را درك كرده باشند و به لطافت و زیبایی و مفهوم هنر تفرق داشته باشند. شاید آنچه كه بیش از هر چیزی ذهن و فكر اهل هنر ما را درگیر می‌كند مدل تصدی‌گری دولت است. در واقع آن ساحت دولت و حكومت و سایه سنگینی كه بر هنرمندان و تولید آثار فاخرشان می‌اندازد، بیش از هر چیزی همان روح لطیف و اندیشه هنرمندانه آن‌ها را اذیت و آزار می‌دهد.
وی با بیان این‌كه با تغییر دولت‌ها، جریانات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مدل تعامل با اهل نیز دستخوش تغییر بوده است، گفت: از دوره آقای خاتمی مدل تعاملی با هنرمندان مدل تسامح و تساهل بوده، در دولت‌های نهم و دهم بعضاً شوآف‌هایی صورت می‌گرفت ولی دغدغه‌های هنرمندان به اوج رسیده بود. در دولت‌های یازدهم و دوازدهم نگاه بازتر و وسیع‌تری را نسبت به هنر شاهد بودیم كه نتایجش را در هنر تئاتر، سینما، هنرهای تجسمی و غیر تجسمی و هنرهای دستی شاهد بودیم.


عقده‌گشایی‌ها با شجریان‌ ها دودش به چشم هم ما و حاكمیت و دولت می‌رود
نماینده ستاد مسعود پزشكیان به نقش هنر و هنرمندان در دولت پزشكیان اشاره و عنوان كرد: دكتر پزشكیان نه‌تنها جراح فیزیكی هستند بلكه جراح اجتماعی بوده و آسیب‌های جامعه را به طور دقیق شناسایی كرده است. در رابطه با اهل هنر، می‌دانم آنچه بر استاد شجریان گذشت یكی از آلامی بود كه بر ذهن دكتر پزشكیان گذشته بود و متأسفانه امكان حل این موضوع از طرف شخصی كه در كرسی مجلس نشسته بود وجود نداشت.
وی در عین حال گفت: امروز معتقد هستیم می‌توانیم با جامعه فاخر خوانندگی و موسیقیایی ارتباط منطقی‌تری را داشته باشیم. عقده‌گشایی‌ها با شجریان ها دودش به چشم هم ما و حاكمیت و دولت می‌رود و هم بر چشم نسل امروزی كه مجبور هستیم بیاییم و در شِلف موسیقی آثار زیرزمینی را خودمان برایشان طراحی می‌كنیم به جای این‌كه آثار فاخر را عرضه كنیم.
الله بداشتی متذكر شد: علت این‌كه نسل امروز، كمترین دلبستگی و تعلق را نسبت به مسائل مهم و ملی مثل انتخابات دارد، به نوع مواجهه ما برمی‌گردد ازجمله موضوع هنر. موضوع هنر برای نسل زد خیلی مهم است و وقتی با اصحاب هنر بد رفتار می‌كنیم و موانعی را پیش رویشان می‌گذاریم حل این موضوع به یك بحران تبدیل می‌شود. فصل مشترك نسل هنر و نسل امروز ما در مواجهه با دولتی‌ها بی‌اعتمادی است و تا این را حل نكنیم نمی‌توانیم سیاست گذرای درستی را انجام دهیم.

ما عادت به عكس یادگاری نداریم
وی متذكر شد: دوستان صحبت از عكس یادگاری می‌كنند اتفاقاً عكس یادگاری را بعضی دیگر با آقای تتلو گرفتند كه بعد به خارج از كشور رفت و آن اتفاقات افتاد. ما عادت به عكس یادگاری نداریم. تعامل ما با اهالی هنر ثابت و مستقیم و دائم است.
نماینده ستاد مسعود پزشكیان به اقتصاد هنر اشاره كرد و گفت: انتظار این‌كه اهل هنر دائماً از دولت توقع بودجه‌های دولتی داشته باشند، نادرست است. دولت دكتر پزشكیان، فضا را برای ورود به بخش خصوصی آماده خواهد كرد و حضور سرمایه‌گذاران خصوصی را برای تولید آثار هنری تسهیل خواهد كرد. ما باید بتوانیم فضا را برای به سلامت عبور كردن سرمایه خصوصی برای حضور در این حوزه تضمین كنیم و برای سرمایه‌گذار اعتمادسازی نماییم.

دخالت‌های بی‌جا و بی‌خردانه دولتمردان در حوزه دانشگاهی؛ بزرگ‌ترین عامل پس رفت جامعه هنری
در ادامه میثم زندی با اشاره به این‌كه در بخش هنر دارای كم و كاستی‌هایی هستیم، تأكید كرد: ما باید با شتاب بیشتر مبانی علمی مترقی‌تری را در این حوزه خلق كنیم تا بتوانیم فضای هنر را به سمت توسعه پیش ببریم.
وی با بیان این‌كه ما در جامعه فرهنگی و هنری منابع انسانی زیادی داریم اما همانند سایر حوزه‌ها، شكاف عمیقی بین بدنه نظام با بدنه جامعه هنری وجود دارد، در خصوص چرایی این امر گفت: دخالت‌های بی‌جا و بیسوادانه و بی‌خردانه دولتمردان در حوزه دانشگاهی، بزرگترین عامل پس رفت جامعه هنری است.
نماینده ستاد مصطفی پورمحمدی توسعه هنر را در گروه توسعه فكر و فلسفه و اندیشه دانست و گفت: همان تعبیراتی كه در حوزه نظام سیاسی، نظام اجتماعی و اقتصادی صورت می‌گیرد، در حوزه هنر هم اتفاق افتاد. لاجرم اگر ما بخواهیم با امروز جهان تبادل و ارتباط داشته باشیم باید مفاهیم و مبانی مستتر در هنر معاصر را بشناسیم. نمی‌توانیم با هنر كلاسیك، مدام هنر كلاسیك را نقد كنیم یا این‌كه هنری كه امروز در جهان شكل گرفته را در تعارض با آن قرار دهیم.

با مفاهیم كهنه و سنتی نمی‌توانیم به سراغ هنر معاصر برویم
وی متذكر شد: ما نمی‌توانیم با یكسری مفاهیم كهنه و سنتی و شعارهای قدیمی به سراغ هنر معاصر برویم و اصلاً توجه نكنیم در این جامعه چه آدم‌هایی زندگی می‌كنند. مثلاً نسل زد و آلفا و یا نسل بتایی كه در راه است نبینیم و اصلاً ندانیم این افراد چه كسانی هستند. و با حرف‌های قدیمی و سنتی هرروز باعث شكاف عمیق‌تر و عظیم‌تر انبوه و اكثریت جامعه با حاكمیت شویم.
زندی در خصوص اقتصاد در حوزه هنر گفت: هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی باید در فضای هنر وارد شوند تا حركت شتابان مدنظر گام دوم انقلاب را هم بتوانیم در نظر بگیریم. باید مكلف است زیرساخت‌های لازم را برای هنرمندان در كل كشور و نه‌فقط تهران فراهم كند.

روان‌سازی در عرصه هنر، هنر را از مجموعه مسائل مبتلابه آن دور خواهد كرد
در ادامه محمد كرم اللهی با اشاره به این‌كه ما در جغرافیای اندیشه‌ای جامعه ایرانی چه در مقام برنامه‌ریزان و حاكمان و چه در مقام مدیران و مجریان عرصه هنر، متأسفانه در وضعیتی هستیم كه هنوز تلقی‌مان از هنر، درست، منطقی و اثرگذار نیست، گفت: در گذر تاریخ مشاهده می‌كنیم هرگاه هنر موضوعیت پیدا كرده و در حوزه برنامه‌ریزی ارج گذاشته شده و در صدر نشسته، لاجرم توانسته وظیفه حقیقی و اثرگذار خودش را در هماهنگی، فرهنگ‌سازی، رویه سازی و همراه سازی داشته باشد.
وی با بیان این‌كه دولت‌ها به عرصه هنر، نگاه غیرثابتی داشته‌اند، تصریح كرد: هر دولتی كه بر سر كار آمده است با نگاه سلیقه‌ای این مفهوم را برای خودش مورد ارزیابی قرار داده و متأسفانه گاهی موضوعیت پیدا كرده آن‌چنان‌كه نباید و گاهی اصلاً موضوعیت پیدا نكرده است. هر دو نگاه مشكل‌آفرین است.
نماینده ستاد امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی افزود: تمام برنامه‌های ما تعادل خوبی را حفظ نكردند و در واقع توازن خوبی را بین آنچه را كه با حوزه هنرمی اندیشیم و آنچه را كه برای حوزه در نظر می‌گیریم با هم تعادل ندارد و گاهاً دچار مشكل می‌شویم.

ضروری است تا هنر و هنرمند موضوعیت پیدا كند
وی در باره راهكار رفع این مشكلات گفت: ضروری است تا هنر و هنرمند موضوعیت پیدا كند. دانشگاه‌ها و مراكز آموزشی عرصه هنر، گروه‌ها و تشكل‌های مردمی عرصه هنر حمایت شوند. روان‌سازی در عرصه هنر، هنر را از مجموعه مسائل مبتلابه آن دور خواهد كرد.
كرم اللهی با تأكید بر این‌كه در نگاه به هنر، دخالت متعادل عقلانی‌تر از سایر نگاه‌های دیگر به هنر است، توضیح داد: زمینه‌ها و بسترها باید آماده شود تا هنرمند بتواند آزادانه كارش را ارائه دهد. در این مسیر با زنجیره تأمین مواجه می‌شویم. در این زنجیره مباحثی همچون نیروی انسانی، تربیت نیروی انسانی، نگاه به آینده، شرایط تأمینی و پشتیبانی داریم و آن را در گام دوم به حوزه تولید حواله می‌دهیم. در حوزه تولید آنچه را كه نیاز بوده و آموزش دادیم در حوزه تولید می‌آوریم. بعد از تولید به حوزه توزیع می‌بریم. این چرخه باید بیاید زنجیره تأمین را شكل دهد تا این كلیت سر جای خود بنشیند. در این میان وضعیت هنرمند مهم است.
وی تأكید كرد: اگر مؤسسات را به سمت اصناف ببریم و این‌ها صنفی متعادل و اثرگذار باشند، می‌توانند در برنامه‌ریزی كلی، كلیت را به نفع جامعه هنر رغم بزنند یعنی هنرمند آزادانه و با امنیت كامل بتواند با میدان توزیع و میدان مخاطب خوب دست به تولید بزند
نماینده ستاد امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی به مشخصه‌های وزیر فرهنگ دولت قاضی‌زاده هاشمی اشاره كرد و گفت: اولین مشخصه‌ای كه دولت خانواده برای وزیر فرهنگ خود در نظر می‌گیرد این است كه این شخص، فرهنگ‌ور یا فرهنگ شناس باشد و توانایی تمیز دادن یك فعل و عمل فرهنگی را با فعل و عمل غیرفرهنگی داشته باشد. قدرت ارتباط‌گیری با فضای فرهنگ را داشته باشد.
وی افزود: این فرد باید دارای مقبولیت حداكثری در میان اصحاب فرهنگ و هنر ایران‌زمین باشد. یكی از مشكلاتی كه داریم از افراد قامت دار فرهنگی در عرصه هنر استفاده نمی‌كنیم. فردی كه قدرت اغناسازی و همراه سازی داشته باشد و در میانه میدان بدرخشد و پرچم‌داری كند و بتواند تمام ظرفیت‌های پیرامونی عرصه فرهنگ را در برنامه‌ریزی با خودش همراه كند.
كرم اللهی اقتصاد فرهنگ و هنر را ضامن حركت مؤثر و دامنه‌دار تا رسیدن به قله نهایی اصحاب هنر دانست و گفت: هرچقدر در این بحث بی‌توجهی كنیم و آن را نادیده بگیریم به بیراهه‌ای می‌رویم كه جز تقلید و ایجاد بازارهای نا به‌هم‌پیوسته و شلخته عایده‌ای ندارد.
وی اظهار كرد: ما در معرض تهاجم و شبیخون هستیم و در این وضعیت باید موتور محركه را درست تهیه ببینیم و عملاً این حركت شتاب‌دهنده را به شكلی مورد توجه قرار دهیم كه از آن یك مدل دربیاید. یكی از اشكالات عمده در كشور ما این است كه ما اصلاً مدل و الگوی مشخصی در زمینه اقتصاد هنر نداریم و عمدتاً با وام‌گیری از داده‌های علمی دیگران مباحثی مطرح می‌كنیم ولی به جغرافیای فكری و فرهنگی جامعه توجهی نداریم.
نماینده ستاد امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی با بیان این‌كه یكی از جاهایی كه دولت باید در این مقوله دخالت كند تأمین زیرساخت‌ها برای حرمت در این عرصه است، گفت: ایجاد بازارهای منطقه و ملی به صورت فصلی از برنامه‌هایی است كه در دولت خانواده به آن توجه ویژه‌ای می‌شود و بر بستر نیازها و امكانات موجود در كشور این امر به صورت زنجیروار در كشور بازارهای دائمی و فروشگاه‌های دائمی ایجاد خواهد شد.

جامعه‌ای بانشاط و شاد كشور پیشرو خواهد بود
در ادامه مهدی فرجی برزگر با اظهار به این‌كه اگر قرار است كشوری گام‌های رو به جلویی بردارد حتماً باید جامعه‌ای با نشاط و شادی باشد، گفت: جامعه محزون و اندوهگین هرگز نمی‌تواند در بین مردمان اقصی نقاط دنیا سرآمد باشد.
وی متذكر شد: بعد از انقلاب اسلامی هرگز شاهد دولتی نبودیم كه این وظیفه را برای خود قائل باشد كه برای مردم ایجاد شادی كند و برای شادی آن‌ها برنامه‌ریزی كند.
نماینده ستاد محمدباقر قالیباف با بیان این‌كه می‌تواند مسائل كشور را حل نماید، تأكید كرد: هنر فقط به مثابه این‌كه فقط ایجاد تفریح و سرگرمی كند كه البته بخشی از وظیفه‌اش همین است می‌تواند در حل بسیاری از مشكلات و مسائل جامعه حتی پیشگام باشد.
وی تقویت زیرساخت‌ها در حوزه هنر را با عدالت مرتبط دانست و گفت: توزیع زیرساخت‌ها بسیار مهم است. در حال حاضر عموم زیرساخت‌ها در پایتخت متمركز است و در بسیاری از شهرها كه دارای استعدادهای خاص هنری هستند، از حداقل این زیرساخت‌ها محروم هستند.

ممیزی نفس هنرمندان را گرفته است
فرجی برزگر حكمرانی فرهنگی هنری مبتنی بر ممیزی و نظارت زیبنده جمهوری اسلامی ایران نیست، تصریح كرد: قرار نبوده بعد از 47 سال از پیروزی انقلاب اسلامی به جایی برسیم كه سطح ممیزی ما در عالی‌ترین و بالاترین وضعیت خودش قرار بگیرد. ممیزی نفس هنرمندان را گرفته است. باید ببینیم با آثاری كه تولید و پخش می‌شود، سلیقه مردم را به كدام سمت‌وسو هدایت می‌كنیم. نقش صنوف در این میان چیست و در كجاها آن‌ها را دخالت می‌دهیم.


به جای این‌كه دولت را فرهنگی كنیم، فرهنگ را دولتی كرده‌ایم
وی اظهار كرد: می‌توان گفت تقریباً همه نهادها خارج از حوزه سینما و وزارت ارشاد دارند در مسائل هنر ما دخالت می‌كنند. چرا به كنسرتی مجوز می‌دهیم ولی یك جایی اجازه به برگزاری آن نمی‌دهد. چرا وقتی وزارت ارشاد به فیلمی پروانه می‌دهد، اجازه نمایش به آن فیلم داده نمی‌شود. چرا تئاتری كه توسط وزارت ارشاد تائید و بازبینی می‌شود و به آن مجوز می‌دهند، بعد از دو روز اجرا، آن را از روی صحنه پایین می‌آوریم.
نماینده ستاد محمدباقر قالیباف افزود: بخش‌هایی كه دولت باید بیاید از آن‌ها حمایت كند و خدمت و پشتیبانی كند غافل شده‌ایم و به جای این‌كه دولت را فرهنگی كنیم، فرهنگ را دولتی كرده‌ایم.

سیاست زدگی موجب بی‌اعتمادی در جامعه شده است
در ادامه مهدی صادقی كجانی فروبستگی جامعه هنری و مسائل هنری و وابستگی شدید جمع‌های هنری به حوزه‌های سیاست زده را از جدی‌ترین مسائل هنر و هنرمندان در كشور مطرح كرد و گفت: تا وقتی‌كه ما از هنرمند در ستادهای انتخاباتی بخواهیم استفاده كنیم، هنرمند هم كه خود را صاحب نفوذ در جامعه می‌بیند، خود را مسئول می‌بیند كه باید در حوزه سیاسی جامعه نقش‌آفرینی كند. اما بعد از انتخابات دیگر با هنرمندان كاری نداریم. منتها در سال‌های گذشته مشاهده كرده‌ایم كه این كار سیاسی نیست بلكه سیاست زدگی است.
وی افزود: با این رفتارها هنرمندان، مرجعیت خود را از دست می‌دهد. در سایه این امر از مردم فاصله می‌گیرد و در نتیجه دیگر آن خمیرمایه اصلی كه از دل هنرمند باید بجوشد و برای مسائل مردم و ارتقای ساحت هنر و جامعه بخواهد تلاش كند از بین می‌رود.

تخصصی شدن هنر در دولت زاكانی
نماینده ستاد علیرضا زاكانی بر تخصصی شدن هنر در دولت زاكانی تأكید كرد و گفت: بعضاً نگاه بر این است كه در كنار حوزه فرهنگ، نگاه سیاسی نیز باشد. اگر منصفانه نگاه كنیم متوجه می‌شویم ما به‌هیچ‌وجه نمی‌توانیم سیاست را كنار بزنیم. نكته منفی بخشی است كه سیاست زدگی و جناح‌گرایی افراطی پیش می‌آید و از ناحیه یك تفكر خاص دچار فروبستگی شویم.
وی اشاره كرد: مثلاً نماینده‌ای كه كنار آقای پزشكیان در تلویزیون به عنوان نماینده هنری حضور داشتند، كارنامه مشخصی دارند. در دوره‌ای كه ایشان مسئولیت داشتند با وجود این‌كه تخصص داشتند عده قابل توجهی از هنرمندان ممنوع‌الكار شدند و نگاه حذفی به عده‌ای دیگر بوده است.
صادقی كجانی تأكید كرد: كارنامه آقای زاكانی در این حوزه مشخص است. مدیرانی كه در بخش‌های فرهنگی اجتماعی و هنری شهرداری تهران به كار گرفته شده‌اند دارای رزومه مشخصی هستند و نگاه تخصص گرایی رعایت شده است.
وی با اظهار به این‌كه در حوزه هنر دارای عقب‌افتادگی‌های جدی هستیم، متذكر شد: اگر به سمت مدیرانی نرویم كه نگاه حكمرانی دقیقی داشته باشند و با نگاه جامعی به مسائل نگاه نكنند، ما عملاً نمی‌توانیم نقش پیشرانی هنر را در بخش‌های مختلف بدست بیاوریم و هنر را به جایگاه اساسی خودش برگردانیم.

دولت باید از نگاه اعانه و یارانه‌ای به معیشت هنرمندان خارج شود
نماینده ستاد علیرضا زاكانی مسئله معیشت هنرمندان را از اولویت‌هایی اقتصادی بخش هنر برشمرد و گفت: دولت باید از نگاه اعانه و یارانه‌ای به معیشت هنرمندان خارج شود و وارد زیرساخت‌هایی كه اقتصاد هنرمندان را تقویت می‌كند بشود.
وی افزود: در دولت آقای زاكانی بسته میراث هنر را طراحی كرده‌ایم و در این طرح بناهای تاریخی و گردشگری را به كمك هنرمندان احیا می‌كنیم.

گفتنی است برنامه پاستور شماره 14، كه مناظره میان نمایندگان نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری است در معاونت صدا و هر روز از یك شبكه رادیویی از ساعت 13 تا 16:30 به روی آنتن می رود.

رادیو نمایش روی موج fm ردیف 107.5 مگاهرتز شنیده می شود.