گزارشی از جشنواره ملی مستند رادیویی؛ پژواك روی موج آخر

جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده
این روزها كاهش جمعیت به یكی از موضوعات جدی و شاید بحرانی تبدیل شده كه به سادگی نمی‌توان از كنار آن گذشت. «جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده» از جمله محورهای موضوعی بخش اصلی دومین جشنواره ملی مستند رادیویی بود.
علی بخشی زاده، معاون صدا در باره این موضوع می گوید : در در دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواك، بخشی با موضوع «جمعیت، فرزندآوری و تقویت نهاد خانواده» طراحی شده است كه در آن مستندسازان با نگاهی دقیق و موشكافانه به این موضوع پرداخته اند. پرداختن به مقوله جمعیت و فرزندآوری در رسانه با توجه به شرایط فعلی جامعه بسیار دشوار است و برنامه ساز می بایست با مهارت خاصی در این مورد برنامه سازی كند تا بتواند مخاطبش را اقناع سازد و راهكاری كه دومین جشنواره ملی مستند رادیویی در این خصوص ارایه داد این بود كه برنامه ساز از طریق ارایه مستندات مستدل و با شواهد منطقی درباره این موضوع مهم صحبت كند.
معاون صدا ادامه می دهد: مستندهایی كه در این بخش تولید شد؛ خوشبختانه، پنجره ای جدید به سوی برنامه سازی در این حوزه گشود. برنامه سازان در این بخش، با شاهد آوردن زندگی های بی آلایش و بدون تبرج و عادی خانواده های ایرانی، با مخاطب خود همگن و یكدل شدند تا مخاطبان آنها را بیشتر باور كنند و شیرینی زندگی خانواده ایرانی را مجسم كنند و آن را در جریان یك داستان واقعی بشوند.
بخشی زاده در پایان اظهار امیدواری می كند: امیدوارم كه بستر رادیو مستند، محمل بسیار خوبی باشد برای افزایش انگیزه برنامه سازان نسبت به ساخت قالب مستند كه بیش از گذشته باشد و با استمرار این پخش در دوره‌های بعدی، آینه ای تمام قد از قامت بلند انقلاب اسلامی ایران بازتاب داده شود و مخاطبان بتوانند ناشنیده ها و شنیدنی های انقلاب اسلامی را بشنوند .

جشنواره ها محلی برای دیده شدن آثار است
دكتر حسن خجسته باقرزاده 10 سال حضور مستمر (از سال 77 تا 87 ) در سمت معاون صدا داشته است، رادیو را اینگونه توصیف می كند و می افزاید: توجه داشته باشید كه تولیدات رادیویی در عین سادگی و سهولت از پیچیدگی ویژه ای برخوردار است. شاید این سهل و ممتنع بودن رادیو نتیجه خواسته و ناخواسته ماهیت این تكنولوژی ارتباطی است كه محتوایش قدرت تفسیرگری ندارد ولی مرتب بوسیله مخاطبان تفسیر می شود و در این بین شنوندگان آن چه را می خواهند از محتوای رادیو برداشت كرده و معناسازی می كنند.
خجسته با این توصیف كه جشنواره ها محلی برای دیده شدن آثار است، می افزاید: بنده معتقدم جشنواره ها زمانی مفید هستند كه برنامه سازان در آن محیط بتوانند خودشان را نشان دهند. همه دوست دارند كه استعدادها و خلاقیتشان را به همگان نشان دهند. هنرمند دوست دارد كه دیده شود. اینجاست كه مشخص می شود چه كسی، چه چیزهایی دارد. علاوه بر این رقبا هم به پا می خیزند. اینگونه جشنواره ها كه قالب مهجور مستند رادیویی را احیاء می كنند، خیلی خوب و تاثیر گذار هستند.
پژواك مهم‌ترین جشنواره رادیو
حمید رضا افتخاری، مدیر شبكه رادیویی صبا و دبیر دومین جشنواره رادیویی پژواك مدعی است: جشنواره پژواك مهم‌ترین جشنواره رادیو است، در این دوره از جشنواره 62 درصد جوایز به بانوان تعلق می‌گیرد و امیدوارم برای برگزیدگان این دوره هم اتفاق های خوبی صورت گیرد و امید است مجوز استخدامی برای برگزیدگان دور دوم توسط رئیس سازمان صورت گیرد. هنوز تصمیم نهایی گرفته نشده است.
وی ادامه می دهد: روز هجدهم اردیبهشت مراسم اختتامیه برگزار می‌شود؛ 5 نفر در بخش مردمی و 38 نفر در بخش حرفه‌ای در 4 بخش موضوعی، ساختاری، مستمر و مشاغل جشنواره پژواك برگزیده شده‌اند. یك بخش ویژه نیز به شهدای مدافع حرم و حوادت تروریستی اخیر اختصاص یافته است. یك بخش هم مربوط به آرای مردمی می‌شود كه یك جایزه هم به اثر منتخب مردمی اهدا می‌شود. همه آثار در سایت بارگذاری شده و مخاطبان می‌توانند مراجعه كنند و به یك اثر رای دهند.
افتخاری با اشاره به جوایز در پایان یادآور شد: به برگزیده نهایی 15 میلیون تومان، در بخش ساختاری 12 میلیون و به بهترین اثر جشنواره 20 میلیون تعلق می گیرد.
"مادر" یا "هنرمند؟"
هدی فلاح، نامزد انتخابی دومین جشنواره رادیویی پژواك از رادیو تهران مستندی بر پایه و اساس تقویت نهاد خانواده و فرزندآوری تهیه و تولید كرده كه از نظر داوران به دور نبوده است.
هدی فلاح، نامزد انتخابی جشنواره رادیویی می گوید: مستند "من كدومه؟" با موضوع تقویت نهاد خانواده و فرزندآوری یكی از كاندیداهای بخش اصلی دومین جشنواره رادیویی پژواك است. فكر می كنم شاید چیزی كه به نظر داوران جذاب آمده است؛ گفتگو و صحنه های كاملا واقعی با همسر، مادر و آدم های اطرافم به عنوان دنیای بیرون قصه در كنار تخیلاتم به عنوان دنیای درونی ام است.
به نظرم دو چیز می تواند مستند را شنیدنی كند اول طراحی یك خط دراماتیك و در مرحله دوم وفاداری به واقعیت است. ممكن این دو در حالت عادی در تضاد با هم به نظر برسند اما به نظر من دنیای اطراف ما پر از خطوط دراماتیك و قصه است كه می توان آن را استخراج كرد.
مستندی از داستان زندگی
مینا نیكانیك، تهیه كننده رادیو تهران با برنامه "اختیاریه" در بخش مستندهای مستمر در دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواك كاندید دریافت جایزه شد.
اوی می گوید: اختیاریه نام برنامه ای كه در قالب مستند با تشكیل یك تیم شكل گرفت و از آبان 1400 به صورت مستمر از شبكه رادیویی تهران پخش می شود. ما در مستند اختیاریه با شنیدن داستان زندگی افراد انگیزه و امید می گیرم. كسانی كه با تلاش و اختیار خودشان تصمیم گرفتند متفاوت زندگی كنند و اثری خوش در زندگی باقی بگذارند. اختیاریه روزهای زوج ساعت 16:30 از شبكه رادیویی تهران موج اف.ام ردیف 94 مگاهرتز روی آنتن می رود.
مستندی از زندگی «عمه مریم »
ندا حاجی اسماعیلی، نامزد بخش ساختاری جشنواره پژواك كه مستندی از زندگی مریم نشیبا ساخته می گوید: مستند «عمه مریم » دربردارنده بخش خصوصی زندگی مریم نشیا گوینده با سابقه و مهربان صدا و سیماست . یك سری افراد در زندگی آدم هستند كه روزمرگی های آنها هم جذابه است و سرشار از خیر و بركت است. برای همین هم دلم می خواست، بخش كوچكی از زندگی این بانوی رادیویی را مستند رادیویی تهیه كنم.
حیات رادیو قائم به حضور مخاطبان است
كاظم داداشی، داور دومین جشنواره مستند رادیویی پژواك در بخش شعار سال می گوید: اگر بپذیریم كه حیات رادیو قائم به حضور مخاطبان است و به تعبیری اگر مخاطب نباشد، گویی وجود رادیو با نبودنش یكی است، و از سویی در روزگاری كه تمایل مخاطبان به مشاركت در تولید محتوا هم بیشتر شده است و هم سبك و سیاق نوینی به خود گرفته است؛ شاید یكی از بهترین راه‌های ارتقاء جایگاه ملی و میهنی رادیو در بستر جشنواره‌ها، جذب هر چه بیشتر و متنوع‌تر مشاركت مردم در نقاط مختلف كشور باشد. این مهم می‌تواند دربرگیرندۀ همۀ مفاهیم و الزامات برنامه‌سازی از ابتدا تا انتها باشد؛ یعنی استعدادیابی، آموزش، پرورش، آزمایش تا ... تولید محتوای قابل پخش از رسانه.
وی با بیان پیشنهاداتی به برگزار كنندگان این دوره از جشنواره و شركت كننده ها می افزاید: پیشنهادم به برگزاركنندگان اینكه توصیه می‌كنم دورۀ سوم این جشنواره را بدون آسیب‌شناسی دورۀ دوم برنامه‌ریزی نكنند. پیشنهادم به شركت‌كننده‌ها هم این است كه مستند بسازند، از آن لذت ببرند و شنوندگان رادیو را هم در این لذت شریك كنند.
اختتامیه دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواك با هدف شناسایی و معرفی استعدادهای حوزه مستند، 18 اردیبهشت ماه در سالن همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار می‌شود. مخاطبان می توانند رادیو جشنواره را روی موج اف.ام ردیف 95,5 مگاهرتز بشنوند.
انتهای پیام./