گزارشی از جشنواره مستند رادیویی پژواك؛ پرده برداری از حقیقت

جشنواره پژواك فراتر از یك «جشن»
علی بخشی زاده، معاون رسانه ملی با تاكید بر اینكه جشنواره پژواك فراتر از یك «جشن» است، می گوید : جشنواره ها، گاه به نام خود وفادار می مانند و در حد یك «جشن» واره برگزار می شوند كه محفلی برای دور هم بودن اعضای آن است، اما ما از ابتدا جشنواره پژواك را فراتر از یك «جشن» دیدیم و آن را راهبردی برای برنامه ریزی كلان و خرد در معاونت صدا، شبكه های استانی و رسانه های صدا پایه كشور دانستیم. پژواك جشنی ملی است از آنچه همه این رسانه های شنیداری در طول یكسال از افتخارات و همبستگی ملی و راهكارهای امید آفرین به آینده ایران عزیزمان تولید كرده اند.
ترویج و تبیین ساختارهای مستندسازی به شكل تخصصی
معاون صدا در توضیحات بیشتر می افزاید: جشنواره پژواك، هم در حوزه ترویج و تبیین ساختارهای مستندسازی، به شكل تخصصی، توانست مسیر جدیدی را ایجاد كند و هم از نگاه موضوعی، توانست مناظر جدیدی را برای مخاطب نمایان سازد. در دومین جشنواره ملی پژواك كوشش كردیم كه نهضتی برای مستندسازی رادیو بنا كنیم كه چكیده‌ای از تجربیات، مهارت‌ها و دانش برنامه سازی مستند را در خود بپروراند و پژواك، به گمان من، افشره‌ای از این دانش گرانبها برای نسل آینده رسانه ملی است.
معاون صدای جمهوری اسلامی با تاكید بر نگاه راهبردی جشنواره به مسائل مهم كشور اذعان داشت: جشنواره پژواك باعث شده كه هر شبكه رادیویی برنامه ریزی خود را در خصوص پرداخت مستندگونه به مسائل و موضوعات مهم كشور در طول سال داشته باشد و در سطوح كلان تر سازمان صدا و سیما و كشور هم این تاثیر را شاهد باشیم. این نكته راهبردی نظر سایر دستگاه های دولتی به مقوله مستند رادیویی را جلب كرده است و باعث شده تمایل به پرداختن مستند گونه به موضوعات، در برنامه ریزی راهبردی سایر دستگاه ها هم آغاز شود.
جشنواره در مسیر درستی حركت می‌كند
معاون صدای سازمان صداوسیما با بیان محتوای آثار تصریح كرد: خوشبختانه جشنواره نه تنها در كمیت آثار موفق بوده بلكه به لحاظ كیفیت نیز پیشرفت مناسبی داشته به طوری كه سطح كیفی آثار راه یافته به مرحله نهایی بسیار امیدواركننده است. در برخی بخش‌ها، انتخاب آثار راه‌یافته به دور دوم بسیار سخت بود و كمیته داوری مجبور به بازشنوایی چندباره آثار شد ولی به طور كلی سطح كیفی آثار بیش از حد انتظار بود.
بخشی زاده در پایان اظهار امیدواری می كند: امیدوارم كه بستر رادیو مستند، محمل بسیار خوبی باشد برای افزایش انگیزه برنامه سازان نسبت به ساخت قالب مستند كه بیش از گذشته باشد و با استمرار این پخش در دوره‌های بعدی، آینه ای تمام قد از قامت بلند انقلاب اسلامی ایران بازتاب داده شود و مخاطبان بتوانند ناشنیده ها و شنیدنی های انقلاب اسلامی را بشنوند .
پژوهش ركن اصلی مستندسازی است
غلامرضا بحیرایی، رئیس كمیته داوران جشنواره پژواك مستند رادیویی به پژوهش نیاز دارد و پژوهش ركن اصلی مستند و مستندسازی است و اگر بتوانیم حوزه پژوهش را تقویت كنیم برنامه سازان می‌توانند مستندهای بسیار خوبی ارائه كنند.
وی در ادامه به آثار رسیده در بخش مردمی اشاره می كند و می افزاید: در بخش مردمی انسجام خوبی رسیدیم و در بخش مردمی آثاری را داشتیم كه خیلی به استانداردهای حرفه‌ای نزدیك بودن و قابلیت پخش از مستقیم از رادیو را بدون هیچ گونه تغییری دارند و این مایه خوشبختی است كه شنونده های ما به جایی رسیده اند كه از لحاظ فهم موضوع و ژانر مستند به حد بالایی از حرفه‌ای گری رسیده اند كه می توانند چنین برنامه های مستند خوبی به جشنواره ارسال كنند.
ملاك‌های داوری در امتیازدهی آثار
«كامبیز نقاش» مدیر گروه شبكه سلامت و داور بخش مردمی دومین جشنواره پژواك درباره ارزیابی آثار ارسالی می گوید: در بخش مستند مردمی همه نوع قشر از جامعه با هر ایده و تفكری و با یك امكانات ساده می‌توانند در جشنواره شركت كنند و این یعنی مردمی بودن. تعداد آثار ارسال‌ شده به دومین جشنواره پژواك نشان می‌‌دهد مخاطبان در این بخش همراهی خوبی را با رسانه رادیو داشته‌‎اند، ولی در بعضی از آثار ارسالی وام‌گیری از مستندهای تلویزیونی مشهود است. در داوری آثار محتوا و تكنیك مهم است ولی بیشتر به محتوا توجه خواهیم كرد. البته مواردی دیگری مانند چگونگی فن بیان و استفاده از افكت،‌ موسیقی، صدای شاهد و ... نیز در امتیازدهی به آثار موثر است. در كنار تكنیك، قوت و قدرت هر اثری، درصد زیادی از نتایج داوری در جشنواره‌های مختلف، سلیقه‌ای و كاملا بسته به نظرات داوران مختلف، متفاوت و متغیر است.
امید به زندگی از ملاك های داوری
»یدالله محمدی» داور دومین جشنواره رادیویی پژواك با پاسخ به این پرسش ارزیابی شما از آثار ارسالی به جشنواره چگونه بود، می گوید: بنده داوری آثاری كه با موضوع انقلاب اسلامی-دفاع مقدس- استقلال و همبستگی ملی است را ارزیابی كردم از بین آثار ارسالی تقریبا 20 درصد برنامه از قصه و موضوع بكر با ریتم تند و... برخوردار بود. حدود 30 درصد از موضوع های دم دستی استفاده شده است و حدود 40 درصد به سراغ شهدا و موضوعات این چنینی رفته اند و تقریبا 10 درصد جشنواره را عادی فرض كرده اند و سعی كردند با زمان كم و در گفتگو با یك یا دو كارشناس برنامه را تحویل داده اند.
وی با اشاره به ملاك هایی كه در داوری مورد توجه است، می افزاید: بخش مهم به نظرم همین بند است، ابتدا موظف هستم با تاسی از سیاست الزام آور داوری همه آنچه ابلاغ شده است را رعایت كنیم. بكر بودن سوژه، امید به زندگی ، نتیجه گیری درست، تنوع كارشناسان ، چند وجهی نگاه كردن به موضوع و پردازش درست و... از مواردی است كه در ارزیابی ها مورد توجه قرار گرفت. علاوه بر اینها؛ از نظر فنی آرم خوب، جنس و صدای خوب، افكت مناسب نه شلوغ كاری، لول گیری و فید درست صدا و موارد دیگر از جمله ملاك های داوری كه در ارزیابی آثار مدنظر گرفته شد.
مستند، پرده برداری از واقعیت
مهدی ساعی، از رادیو صبا داور دوره اول جشنواره در بخش مردمی و داور این دوره در بخش جهاد تبیین و هدایت فرهنگی در پاسخ به این پرسش كه شما در امتیاز دهی آثار به چه ملاك هایی توجه داشتید؟ می گوید: به نظر من سوژه یابی در مستند مهم‌ترین ركن تولید آن است. بعد از آن ، پرداخت مناسب و پژوهش محور بودن برنامه از جمله شاخص های داوری و ارزیابی مستند است. مستند، پرده برداری از واقعیت به صورت هنرمندانه است و این پرداخت هنرمندانه ركن مهمی در ساخت مستند است.
سوژه بكر و زبانی گویا در ساختار مستند جذاب و شنیدنی است
»نوشین رهگذر» داور دومین جشنواره رادیویی پژواك كه در بخش جهاد تبیین و هدایت فرهنگی ارزیابی آثار را بر عهده دارد، با اشاره به اولویت هایش در ارزیابی آثار خاطر نشان می كند: چندین ویژگی در ارزیابی آثار در اولویت است؛ علاقه و ذوق صاحب اثر، انتخاب سوژه جذاب ، ارزش موضوعی یك رویداد و پژوهش كامل و بی نقص در ارزیابی در اولویت است. البته نباید به اعتبار منبع ، جامعیت محتوا به لحاظ معنوی یا جغرافیایی ، بهره برداری صحیح و به جا از ابزار، چیدمان درست موضوع و همچنین خلاقیت و نوآوری در ورود به سوژه پردازش صحیح و قدرت القای محتوا و مفهوم بی‌توجه بود.
وی با بیان ملاك هایی كه در داوری لحاظ كرده است، می افزاید: امتیاز دهی یك اثر ناظر به چند شاخصه تعریف می شود؛ سوژه بكر و یونیك ، زبان گویا و بدون لكنت و ساختار جذاب و شنیدنی كه اگر هر اثر مجهز به این شاخص ها باشد موفق و منتخب خواهد بود .
مستندی بر پایه امید و امید آفرینی
مرجان قندی، تهیه كننده مستند «آرمان» از رادیو سلامت، با موضوع ژن درمانی و شعار سال 1401 (تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرینی) كه به عنوان نامزد دریافت جایزه بخش اصلی دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواك شناخته شده، درباره محتوای مستندش می گوید: آرمان بیمار پنج ساله مبتلا به نوعی سرطان خون است كه به درمان های رایج شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان پاسخ نداده و تقریبا پزشكان معالجش قطع امید كرده‌‌اند؛ لیكن، اعتماد و خودباوری به پزشكان و پژوهشگران ایرانی و تولیدات داخلی و شركت های دانش بنیان سبب شد كه درمان نوین ژن درمانی (كارتی سل تراپی) از شهریورماه برای آرمان آغاز شود و پس از دو ماه بهبود یابد و امید به بهبود كودكان سرطانی به خانواده بازگردد.
دومین جشنواره ملی مستند رادیویی پژواك 18 اردیبهشت ماه 1402 در سالن همایش های صدا و سیما برگزار می شود.
انتهای پیام./