معرفی و بررسی «ماتی‌خان»؛ روایت تلخ كوچ اجباری مردم تركمن

رادیو فرهنگ در تازه‌ترین برنامه‌ی «كتاب فرهنگ» از گروه تاریخ و اندیشه در ادامه رویدادملی ایران جان گلستان ایران چهارشنبه 19 آذر ساعت 20 تا 21 با موضوع بررسی«رمان ماتی‌خان»روی موج اف‌ام 106، مخاطبان را به سفری تاریخی به شمال ایران می‌برد؛ جایی كه دردِ كوچ و بی‌هویتی مردم تركمن در سایه سیاست‌های اجباری حكومت پهلوی شكل گرفت.

رمان ماتی‌خان نوشته عبدالرحمن اونق بازسازی تاریخی مهاجرت و استقرار تركمن ها در حوالی رود اترك است؛ روایتی از مردمانی نجیب و آزاده كه در فاصله كوتاهی میان سنت و اجبار حكومتی قرار گرفتند، از برداشتن روسری و روبنده (باشماق) زنان گرفته تا تغییر شیوه زندگی و از دست رفتن ایل و خانه.
در این برنامه، عبدالرحمن اونقث نویسنده اثر با حضور در محل برنامه درباره‌ی چرایی پرداخت به این موضوع و اهمیت احیای هویت قوم تركمن سخن می‌گوید. همچنین حسین پایین‌محلی كارشناس كتاب به‌صورت تلفنی از زاویه تاریخ شفاهی و ضرورت توجه به روایت‌های بومی در ادبیات ملی صحبت می‌كند.
در بخش دیگر، موسی جرجانی كارشناس فرهنگ تركمن نیز از منظر زبان، واژه‌شناسی و مفاهیم فرهنگی این اقوام به تعبیر كلمات بومی چون چكدرمه(غذای سنتی تركمن‌ها) و باشماق(روبنده‌ی زنان تركمن) می‌پردازد.

بخش‌هایی از این رمان با صدای گرم مسعود فروتن. خوانده خواهد شد و بخش كوتاهی درباره آثار نوشته‌شده پیرامون مردم تركمن نیز پخش می‌شود. در بخش «قاب متن»،احمد محمد تبریزی از اقتباس نمایشی صحرا مرد و طرح ساخت سریال ماتی‌خان سخن خواهد گفت؛ صحبتی كه پیوند ادبیات و تئاتر را برجسته می‌كند.

تهیه‌كننده برنامه كتاب فرهنگ چهارشنبه ها محمدرضا حاج‌حیدری كارشناس مجری محمدعلی مومنی، و سردبیر و نویسنده مطهره آخوندی هستند. این برنامه در قالب ویژه‌ای از رادیو فرهنگ، گروه تاریخ و اندیشه با محور شعار «ایران جان، گلستان ایران»، به‌صورت زنده ساعت 20 از گرگان روی آنتن رادیو فرهنگ می‌رود.

با «ماتی‌خان»، رادیو فرهنگ از دل تاریخ صدایی را بازمی‌خواند كه سال‌ها خاموش بود — صدای زنان و مردمانی كه خاكشان را با هویت خود یكی می‌دانستند.